سالشمار

زندگی من، مجموعاً، عبارت است از چندین برنامه‌ی پنج‌ساله. همیشه کاری را شروع می‌کرده‌ام و به اوج می‌رسانده‌ام و آخر پنج سال درهم می‌ریخته؛ هر بار از سر:

از اول نوجوانی تا ۲۸ مرداد ۳۲ و سقوط دکتر مصدق و آغاز دیکتاتوری، پنج سال.
از این دوره تا تشکیل نهضت مقاومت ملی مخفی، که از ۱۳۳۷ به هم خورد و دستگیر شدیم، پنج سال.

از ۳۸ تا ۴۳، در اروپا پنج سال.
از ۴۳ تا ۴۸، دوره‌ی خاص آوارگی و زندان و مقدمه‌چینی و زمینه‌سازی دانشکده، پنج سال.
دوره‌ی کنفرانس‌های دانشگاه‌ها و ارشاد، پنج سال، تا ۵۱.
پس از آن، زندان و خانه‌نشینی و خفقان پنج سال.

(با مخاطب‌های آشنا، مجموعه‌ی آثار ۱، ص ۲۶۲)

* توضیح: داده‌ها و اطلاعات زندگینامه و آثار دکتر شریعتی بطور منظم و مستمر ویراستاری و تدقیق می‌شوند.

۱۳۱۲

تولد علی شریعتی فرزند محمدتقی شریعتی و زهرا امینی در روستای کاهک از روستاهای بلوک مزینان. خانواده علی شریعتی در آن‌ سال‌ها ساکن مشهد بودند اما زهرا امینی برای تولد فرزندش به زادگاه خود باز می‌گردد. (۲ آذرماه)

۱۳۲۰

ورود به دبستان ابن‌یمین در مشهد. (مهرماه)

۱۳۲۶

ورود به دبیرستان فردوسی در مشهد. (مهرماه)

۱۳۲۹

پایان سیکل اول دبیرستان (کلاس نهم نظام قدیم) و ورود به دانشسرای مقدماتی به مدت دو سال.

۱۳۳۱

اتمام دوره‌ی دانشسرای مقدماتی و استخدام در اداره‌ی فرهنگ مشهد به عنوان معلم در مدرسه‌ی کاتب‌پور منطقه‌ی احمدآباد مشهد. (مهرماه)
عضویت درانجمن اسلامی دانش‌آموزان. فعالیت در نهضت مقاومت ملی.
آغاز فعالیت‌های مطبوعاتی و ادبی در روزنامه‌ی «خراسان».
سخنرانی در جلسات کانون نشرحقایق اسلامی.

۱۳۳۲

تشکیل کلاس های هفتگی خصوصی با حضور دوستان نوجوان عضو جمعیت آزادی مردم ایران.( از کودتای مرداد به بعد)
شرکت در تظاهرات خیابانی علیه حکومت موقت قوام‌السلطنه و بازداشت کوتاه‌مدت.(اسفندماه)

۱۳۳۳

پایان تحصیلات دبیرستان و دریافت دیپلم کامل ادبی. (خردادماه)
انتشار ترجمه نامه کاشف الغطا:« نمونه‌های عالی اخلاقی در اسلام است نه دربحمدون.»(تابستان)
چاپ سلسله مقالاتی در باره «مکتب اسلام» در روزنامه خراسان (از آذرماه به مدت ده هفته) و نیز سلسله مقالاتی در مورد «چهره های برجسته جهان» (اسفندماه)

۱۳۳۴

انتشار ترجمه کتاب ابوذرغفاری، اثر جوده السحار.
ایراد سخنرانی هر هفته دوبار در رادیو مشهد. (اردیبهشت ماه)
اوج گیری فعالیت های مطبوعاتی در روزنامه خراسان (از فروردین تا شهریورماه)
انتشار کتاب «تاریخ تکامل فلسفه» (تیرماه)
ثبت‌نام در دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه تهران برای تحصیل دررشته‌ی فلسفه. (تیرماه)
ورود به دانشکده ادبیات مشهد و انصراف از تحصیل در رشته فلسفه دانشگاه تهران (آذر ۱۳۳۴)
آشنایی یا شعر نو.

۱۳۳۶

دستگیری علی شریعتی به همراه هفده تن از اعضای نهضت مقاومت ملی و وابستگان به «کانون نشر حقایق اسلامی» در مشهد، انتقال به تهران و حبس در زندان قزل قلعه تهران به مدت یک ماه. (۲۵ شهریور و آزادی در مهرماه )
پایه‌گذاری انجمن ادبی و هنری در مشهد.

۱۳۳۷

تدریس در دبیرستان دخترانه‌ی مهستی در مشهد.
چاپ چند شعربه سبک نو تحت عناوینی چون «قوی سپید»، «من چیستم»؟ «غریق راه» و.. در روزنامه خراسانی آفتاب شرق که با استقبال فراوان جوانان روبرو شد. (خرداد ۱۳۳۷)
عضویت در محفل ادبی «پیکار».
ازدواج با همکلاسی خود پوران (بی بی فاطمه) شریعت‌رضوی، خواهرعلی‌اصغر شریعت‌رضوی که در مقابله با ارتش روس در سال ۱۳۲۰ در مرز ارومیه کشته شد و آذر شریعت‌رضوی که در اعتراض به سفر نیکسون به ایران در ۱۶ آذر ۱۳۳۲ به همراه دو دانشجوی دیگر –قندچی و بزرگ نیا-در کریدور دانشکده فنی به شهادت رسید.(۲۴ تیرماه)
اخذ لیسانس ادبیات فارسی ازدانشکده‌ی ادبیات مشهد با احراز رتبه اول و اخذ بورس تحصیلی در فرانسه.(آذر ماه) موضوع پایان‌نامه‌ی تحصیلی این مقطع: ترجمه‌ی کتاب در «نقد و ادب» تالیف محمد مندور بود.

۱۳۳۸

اعزام به فرانسه برای ادامه‌ی تحصیل، با بورس دولتی، به دلیل کسب رتبه‌ی نخست در دوره‌ی کارشناسی و ثبت نام در کلاس زبان فرانسه در سال اول اقامت در پاریس (خرداد ماه)
پیوستن به جوانان نهضت ملی ایران . همکاری با سازمان آزادیبخش الجزایر.
تولد نخستین فرزندش، احسان.(شهریور ماه)
آغاز ترجمه کتاب «نیایش» الکسیس کارل.

۱۳۳۹

بازگشت به ایران به قصد همراهی کردن همسر و فرزند به فرانسه .(تابستان)
چاپ کتاب «نیایش» اثر الکسیس کارل در ایران.
ثبت نام در رشته ادبیات تطبیقی و یا «تاریخ قرون میانه اسلام» در مقطع دکتری(شهریور ۳۹)

۱۳۴۰

همکاری با کنفدراسیون دانشجویان ایرانی، جبهه ملی. حضور در فعالیت های سیاسی اتحادیه دانشجویان ایرانی در فرانسه. دستگیری ای کوتاه در زندان «سیته» پاریس به دنبال شرکت در تظاهراتی که در پی کشته شدن پاتریس لومومبا، رهبر آزادیخواهان کنگو، از سوی سیاهپوستان در مقابل سفارت بلژیک در پاریس برگزار شد.(زمستان ۴۰)

۱۳۴۱

بازگشت کوتاه به ایران در پی مرگ مادر، زهرا امینی علیرغم حکم پیگرد. (تیرماه)
همکاری با لوئی ماسینیون، در گردآوری و ترجمه‌ی متون فارسی درباره‌ی حضرت فاطمه
مرگ فرانتس فانون و آشنایی با افکار او و معرفی کتاب «مغضوبین روی زمین».
نوشتن اطلاعیه های سیاسی و نیز همکاری با «نامه پارسی» نشریه اتحادیه دانشجویان ایرانی و کنفدراسیون جهانی دانشجویان ایرانی. شریعتی مقالات خود را در این مجله با نام مستعار شمع، که از سه حرف اول نام خانوادگی و نامش تشکیل شده بود (شریعتی مزینانی، علی) امضا می‌کرد.
شرکت و فعالیت در نخستین کنگره‌ی کنفدراسیون دانشجویان ایرانی درپاریس (زمستان)
همکاری با نشریه ایران آزاد (سردبیری) که به دنبال اولین کنگره جبهه ملی در اروپا که در شهر ویسبادن آلمان برگرار شد، نقش ارگان خارج از کشور جبهه ملی در اروپا بازی می کرد.(از آذر ۱۳۴۱ تا مرداد۴۲)
تولد دومین فرزند، سوسن
حضور نامشهود اما مشارکت فعال در نگارش بیانیه ها، قطعنامه های کنگره کنفدراسیون دانشجویان ایرانی که در لوزان سوییس برگزار شد و به کنگره وحدت شهرت یافت. (دی ۱۳۴۱) به گفته شاهدان، متن پیام کنگره خطاب به مصدق را شریعتی تهیه کرده است.

۱۳۴۲

شرکت در کلاس‌های جامعه‌شناسی در مدرسه‌ی تتبعات عالی و دانشکده سوربن به شکل آزاد. (کلاس های ژرژ گورویچ، ژاک برک و ..)
اخد دکترای ادبیات تطبیقی (تاریخ میانه اسلام)، موضوع پایان‌نامه‌: تصحیح و ترجمه کتاب « فضایل بلخ». (تیر ماه)
آشنایی با ژاک برک، اسلام شناس فرانسوی. (پاییز۴۲)
تولد سومین فرزند، سارا.(بهمن ماه)

۱۳۴۳

بازگشت به ایران و دستگیری در مرز بازرگان و انتقال به زندان قزل قلعه. (از ۱۲خرداد ماه تا ۲۷ تیر ماه)
تقاضای تدریس در دانشکده ادبیات مشهد که مورد قبول قرار نمی گیرد.
انتصاب مجدد در اداره‌ی فرهنگ با رتبه‌ی آموزگاری در هنرستان کشاورزی در روستای طُرُق مشهد، دبیرستان پسرانه‌ی ملکی و دبیرستان دخترانه‌ی ایرا ندخت به عنوان معلم ادبیات و املاء و انشاء.

۱۳۴۴

انتقال به تهران و اشتغال به کار در دفتر تحقیقات و برنامه ریزی. ( پاییز-زمستان )
پی گیری پرونده تدریس در دانشکده از تهران . گذراندن امتحان استادیاری در گروه تاریخ دانشگاه تهران(توسط دکتر زریاب خویی و خانبابا بیانی) و قبولی در امتحان استادیاری. (آذرماه)

۱۳۴۵

آغاز تدریس در دانشکده ادبیات مشهد به عنوان استادیار در رشته تاریخ. تاریخ تمدن و تاریخ اسلام تا غزنویان دو درسی بود که بر عهده شریعتی گذاشته شد. (بهار ۴۵)
انتشار کتاب «راهنمای خراسان» توسط انتشارات جلب سیاحان.
اولین دیدار با جلال آل احمد در تهران. (اواخر پاییز ۴۵)

۱۳۴۶

ارتقاء به سمت استادیار تمام وقت در دانشکده ادبیات مشهد
ترجمه کتاب «سلمان پاک» اثر لویی ماسینیون.
دعوت آیت الله مطهری از علی شریعتی برای نوشتن مقاله در کتاب «محمد، خاتم پیامبران» (مهرماه)
بازجویی به خاطر ویژه نامه مرگ تختی که توسط دانشجویان دانشکده پزشکی منتشر شده بود. (اسفند ماه)

۱۳۴۷

چاپ کتاب «محمد، خاتم پیامبران» (شهریور ماه)
راه اندازی و سرپرستی کمیته امداد رسانی دانشکده ادبیات مشهد (همراه با دکتر سیروس سهامی) برای کمک به زلزله‌زدگان جنوب خراسان که نابودی پانصد روستا را در پی داشت. (شهریور ماه)
آغاز سخنرانی‌ها در حسینیه ارشاد و دانشکده های ایران. (آبان ماه: دانشکده نفت آبان؛ دانشگاه ملی تهران؛ حسینیه ارشاد. از آبان ماه تا اسفند ماه به دلیل اعتراض به نوع برنامه ریزی برای سخنرانی های ماه رمضان دیگر سخنرانی‌ای را نمی پذیرد.)
انتشار کتاب‌ اسلام‌شناسی مشهد.(دی ماه)
دیدار با آل احمد که به دنبال زلزله جنوب خراسان به مشهد آمده بود.(دهه اول بهمن ۱۳۴۷)
ممانعت ساواک از مسافرت شریعتی با دانشجویان به عراق.
تکثیر دروس اسلامشناسی دانشکده مشهد به شکل جزوه از سوی دانشجویان و چاپ مقاله شریعتی در کتاب «محمد، خاتم پیامبران» و آغاز واکنش ها ی محافل سنتی-روحانی به دیدگاههای شریعتی در رویکردش به تاریخ اسلام.

۱۳۴۸

ایراد سخنرانی در حسینیه ارشاد و دانشگاهها (امت و امامت؛ تمدن- تجدد در فروردین ماه و اردیبهشت ماه)
ممنوعیت سخنرانی به مدت هفت ماه از اردیبهشت تا آذر ۴۸.
نامه استاد مطهری به استاد محمدتقی شریعتی و پیشنهاد حک و اصلاح به شریعتی در مقاله مندرج در کتاب «محمد، خاتم پیامران» در پی اعتراض برخی از روحانیون. (مرداد ماه)
احضار چندباره از سوی ساواک. (اردیبهشت- تا شهریور ۴۸)
نخستین سفر به مکه با کاروان حسینیه‌ی ارشاد. (۲۰ بهمن ماه) همراه با آیت الله مطهری، ناصر میناچی و غلامرضا سعیدی.
سلسله سخنرانی های میعاد با ابراهیم با شرکت حدود ۱۷۰۰ نفر. (دو شب در اسفند-دو شب دراول و دوم فروردین)

۱۳۴۹

اوج گیری سخنرانی‌های شریعتی در حسینیه ارشاد و دانشگاههای سراسری.
چاپ کتاب «کویر» توسط انتشارات طوس در مشهد. (اردیبهشت)
غیبت هفت ماهه از حسینیه ارشاد به دلیل اوج گیری اختلافات در مدیریت حسینیه ارشاد بر سر ماندن یا اخراج شریعتی.(از مهر ۴۹ تا پایان سال)
دومین سفر به مکه با کاروان حسینیه‌ی ارشاد. (از ۳۰ دی تا ۳۰ بهمن ماه)
دعوت از شریعتی برای شرکت در کنگره‌ی بین‌المللی مذهب و صلح در ژاپن و عدم موافقت رییس دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی مشهد.
اجرای نمایشنامه ابوذر، نوشته رضا دانشور، کارگردانی داریوش ارجمند و اجرای نقش ایرج صغیری (هر دو از دانشجویان شریعتی ) در سالن تئاتر دانشکده ادبیات مشهد که با استقبال بسیار گسترده جوانان شهر روبرو شد. این نمایشنامه مبتنی بر ترجمه شریعتی از کتاب ابوذر غفاری اثر جوده السحار نوشته شده بود. (اسفند ماه)
تصمیم مدیریت حسینیه ارشاد (آقایان همایون و ناصر میناچی) مبنی بر تفکیک برنامه های مناسبتی _ مذهبی از فعالیت های فرهنگی و پژوهشی به منظور ترغیب شریعتی برای تداوم همکاری با حسینیه ارشاد. پایان همکاری آیت الله مطهری با ارشاد. (پایان اسفند)
چاپ ترجمه کتاب «در نقد و ادب» اثر محمد مندور نه سال پس از اینکه به عنوان پایان نامه لیسانس توسط شریعتی ترجمه شده بوده است.

۱۳۵۰

آغاز کلاس های «تاریخ ادیان» در حسینیه ارشاد.(ثبت نام ۳۴۰۰ نفری برای شرکت در برخی از کلاس ها –از ۲۰ فروردین ماه تا ۱۷ دی) و پایان همکاری چهره های روحانی با حسینیه ارشاد.
ادامه تدریس در دانشکده مشهد و رفت و آمد میان تهران-مشهد (از فروردین ماه تا پایان سال تحصیلی)
تولد چهارمین فرزندش، مونا.(تیر ماه)
ممنوعیت تدریس در دانشکده ادبیات مشهد و انتقال به دفتر تحقیقات وزارت علوم در تهران به عنوان پژوهشگر. کتاب «مکتب و تعلیم و تربیت» نتیجه این پژوهش است.(از مهرماه)
حملات شیخ احمد کافی درمهدیه تهران و نیز شیخ محمد تقی فلسفی –واعظ تهران- به شریعتی (از ابان ماه)
سلسله سخنرانی های تند و معروف شریعتی پس از جشن های ۲۵۰۰ ساله : تشیع علوی-تشیع صفوی (آبان ماه)؛ پدر، مادر، ما متهمیم؛ مسئولیت شیعه بودن, آری اینچنین بود ای برادر، شیعه یک حزب تمام؛قاسطین، مارقین، ناکثین.(آبان ماه)
نقد آیت الله مکارم شیرازی در نشریه «درس هایی از مکتب اسلام»بر نظریه «شورا» در تفسیر شریعتی از تاریخ اسلام که در برابر«عترت» قرار گرفته است . نام مقاله:«آیا شورا مبنای حکومت اسلامی است؟»(بهمن ماه) این سلسله نقدها تا آذر ۵۱ ادامه پیدا می کند. (سه نقد)
سخنرانی «پس از شهادت» در شب عاشورای ۱۳۵۰در مسجد نارمک که منجر به ضد و خورد با نیروهای پلیس شد. (۷ اسفندماه)
برگزاری تریبون آزاد برای پاسخ به انتفادات از سوی شریعتی (آذرماه)
آغاز دروس اسلام شناسی هندسی.( سه روز پس از مرگ احمد رضایی. از ۱۵ بهمن ماه تا ۱۹ آبان ۱۳۵۱)

۱۳۵۱

احضارهای مکرر شریعتی توسط ساواک تهران (اردیبهشت ماه- تیرماه)
نمایش تئاتر ابوذر با عنوان «یک بار دیگر ابوذر»،در حسینیه‌ی ارشاد. استقبال بسیار گسترده از این نمایش و تهدید به بمب گذاری از سوی مخالفین اجرای نمایش در مکان مذهبی.(اول مردادماه)
نمایش سربداران به اهتمام گروه هنری حسینیه‌ی ارشاد، فقط یک شب در حسینیه‌ی ارشاد اجرا می‌شود و ساواک از تکرار آن جلوگیری می‌کند.
اوج گیری حملات محافل روحانی و فتوای آیت‌الله میلانی علیه آثار شریعتی (مرداد ماه)
تعطیلی حسینیه‌ی ارشاد .( در ۱۹ آبان ماه)
انتشار کتاب «اسلامشناسی در ترازوی علم و عقل» اثرابراهیم انصاری زنجانی از روحانیون سنتی شیعه و تداوم صدور فتوا پس از بسته شدن حسینیه ارشاد.

۱۳۵۲

افزایش مخالفت‌ها با افکار و آثار شریعتی از جانب برخی محافل مذهبی و چهره‌های روحانی.
اختفای شریعتی از آبان ۱۳۵۱ تا تیر ۱۳۵۲ در خانه‌ی یکی از بستگانش در سرآسیاب دولاب در تهران.
یورش همزمان ساواک به منزل شریعتی، منزل استاد محمدتقی شریعتی در مشهد و منزل برادر همسرش (دکتر غلامرضا شریعت رضوی)در تهران و دستگیری استاد شریعتی و برادر همسر.(تیرماه).استاد شریعتی علی رغم اینکه علی شریعتی خود را تحویل می دهد تا تاریخ ۸ مرداد سال بعد در زندان می ماند. )
نقل مکان خانواده به تهران.
اختفای کامل: از ۲۶ تیرماه زمان دستگیری استاد تا ۷ مهر ماه.
معرفی خود به ساواک و بازداشت هجده ماهه در زندان انفرادی در زندان کمیته شهربانی. ( از ۷ مهر ۱۳۵۲ )
بازنشستگی زودرس با سابقه خدمت ۲۱ساله. (اول دی ماه)

۱۳۵۳

دومین فتوای ایت الله میلانی در باره منع مطالعه آثار شریعتی ( ۲۵ خرداد ۱۳۵۳)
آزادی استاد شریعتی پس از یک سال . (مرداد ماه)
تکثیر کتاب های شریعتی با عناوین مستعار در سطح کشور.
آزادی شریعتی در آخرین روز سال (۲۹ اسفند ماه)

۱۳۵۴-۱۳۵۵

چاپ سلسله مقالات «انسان، اسلام و مکتب های مغرب زمین» (از ۲۶ بهمن ۱۳۵۴) و «بازگشت به خویش» (از ۵ اردیبهشت ۱۳۵۵) در روزنامه کیهان بدون اجازه شریعتی که منجر به تهیه‌ی شکایت‌نامه به کمک دکتر احمد حاج سید جوادی گردید. چاپ این مقالات منجر به نگارش وصیت‌گونه‌‌‌ای از سوی شریعتی می‌شود که بعدها بدل به یکی از متن‌های مشهور شریعتی شد.
پخش گسترده مخفیانه نامه شریعتی به پدرش استاد محمدتقی شریعتی از سوی نهادها و یا افراد ناشناس در سطح وسیع. این نامه که در آغاز دهه ۵۰ نوشته شده بود و خصوصی تلقی می شد و در آن شریعتی به نقد صریح روحانیت پرداخته بود بدون اجازه شریعتی در سطح تهران پخش می شود و واکنش های بسیاری را ایجاد می کند.
شرکت در جلسات خصوصی و سخنرانی هایی که پس از مرگ به صورت جزوات و پلی کپی هایی با نام های مستعار تا قبل از انقلاب ایران پخش شد (تخصص؛ عرفان- برابری- آزادی؛ حسن و محبوبه؛ چگونه ماندن، ثار؛ دریغ‌ها و آرزوها؛ بر در حق کوفتن حلقه وجود؛ سلام های نماز و..
نوشتن مقالاتی با این عناوین: حر، خودسازی انقلابی و… (سال ۵۵)

۱۳۵۶

استعفا از عضویت در هیأت مدیره‌ی صندوق خیریه‌ی فاطمه‌ی زهرا در روستای کاهه به دلیل تدارک خروج خود از ایران.
تقاضای پاسپورت با نام علی مزینانی .
واگذاری دو قطعه زمین واقع در روستای کاهک به صندوق خیریه فاطمه زهرا جهت بورس تحصیلی برای جوانان روستا.(فروردین ماه)
خروج از ایران با نام علی مزینانی به مقصد بلژیک (۲۶اردیبهشت ماه)
اطمینان یافتن ساواک از خروج شریعتی با نام مزینانی و ممنوع الخروج کردن پوران شریعت رضوی (از ۲۱ خرداد ماه)
مرگ مشکوک شریعتی در شهر بندری ساتمپتون (انگلستان) فردای ورود فرزندانش سوسن و سارا شریعتی و ممنوع الخروج شدن همسرش: پوران شریعت رضوی (۲۹ خرداد ماه)

روزنامه‌های اطلاعات و کیهان، پس از چند روز سکوت درباره‌ی درگذشت شریعتی، در ۳۱ خرداد اعلام کردند: «مرحوم دکتر علی شریعتی که برای درمان ناراحتی چشم و کسالت قلبی خود به انگلستان رفته بود، در آن‌جا بر اثر سکته‌ی قلبی درگذشت».
ورود گروهی از اعضای ساواک به سرپرستی یک افسر امنیتی، به لندن برای تصاحب پیکر شریعتی و انتقال او به ایران. ممانعت خانواده شریعتی از این انتقال.
برگزاری نماز بر پیکر شریعتی توسط مجتهد شبستری (امام جماعت مسجد هامبورگ) و حضور چهره های سیاسی ایرانی در لندن.(سوم تیرماه)
انتقال پیکر شریعتی به دمشق با حضور خانواده شریعتی، امام موسی صدر، صادق قطب زاده، ابراهیم یزدی، صادق طباطبایی، حجه الاسلام مفتح، دوستان شریعتی، چهره های برجسته سوری-لبنانی و فلسطینی . خاکسپاری در زینبیه دمشق. (۵ تیر ۱۳۵۶)
برگزاری چهلمین روز درگذشت شریعتی در مدرسه عاملیه بیروت با شرکت یاسر عرفات-رهبر الفتح- موسی صدر-رهبر جنبش امل- ، حضور جبهه های آزادیبخش اریتره، زیمبابوه، زنگبار؛جنبش ملی برای آزادی جنوب فیلیپین، نهضت آزادی ایران، روحانیون مبارز ایرانی، اتحادی دانشجویان مسلمان در امریکا و کانادا و اروپا.

≡ برچسب‌ها

نویسنده : اپراتور سایت تاریخ ارسال : فوریه 3, 2015 5326 بازدید