پرونده‌ی ویژه (تقریرات ـ شهریور ۱۳۹۶)
بازخوانی انتقادی نگاه شریعتی به شیعه و روحانیت
منبع: دوماهنامه تقریرات (شماره ۷)
تاریخ: شهریور ۱۳۹۶
مجله تقریرات در شماره هفتم خود با طرح پرونده‌ای به بازخوانی انتقادی نگاه شریعتی به شیعه و روحانیت پرداخته است . دو عنوان از این پرونده با نام « شریعتی قائل به حذف روحانیت نبود» و «نیز روحانیت منهای شریعتی » از مواردیست که در پرونده دیده می شود.
عالم‌ترین روحانیون مدافع شریعتی بودند | گفت‌وگو با محمدمهدی جعفری (ماهنامه نسیم بیداری ـ خرداد ۱۳۸۹)
عالم‌ترین روحانیون مدافع شریعتی بودند
گفت‌وگو با محمدمهدی جعفری
منبع: ماهنامه سیاسی و فرهنگی نسیم بیداری (شماره ۷)
تاریخ: خرداد ۱۳۸۹
حامد خازنی | هم‌صحبتی با استاد محمدمهدی جعفری که در زمره موثق‌ترین منابع تاریخ انقلاب اسلامی است، گفت‌وگو را به مسیر دیگری غیر از سؤالات محوری ویژه‌نامه می‌کشاند. تفکیک مخالفان سیاسی از مخالفان اعتقادی و عدم تمایل شهید مطهری به انتشار عمومی نامه‌اش درباره دکتر شریعتی به امام، از نکات جالب این مصاحبه است.
سنت فراموش‌شده | علی‌اشرف فتحی (کانال تلگرام تقریرات ـ ۱۳ مرداد ۱۳۹۹)
سنت فراموش‌شده
علی‌اشرف فتحی
منبع: کانال تلگرام تقریرات
تاریخ: ۱۳ مرداد ۱۳۹۹
چند روز پیش در کتابخانه منزل یکی از اقوام، جلد چهارم کتاب ارزشمند «جرعه‌ای از دریا» را دیدم که به‌تازگی منتشر شده است. در تورق اجمالی و مختصری که داشتم، به خاطره‌ای از آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی درباره دکتر شریعتی در صفحه ۵۹۱ برخورد کردم که گفته بودند:
«یک روز آقای قدسی مشهدی که از رفقای دکتر شریعتی بود، به من گفت که دکتر شریعتی اسم شما را در دفتر یادداشتش نوشته است تا با شما ملاقاتی داشته باشد. آقای قدسی منتظر بود اعلام آمادگی کنم تا وی مقدمات دیدار را فراهم کند. با خودم فکر کردم ارتباط ظاهری با وی سبب می‌شود مردم خیال کنند که با وی همفکر هستم و معلوم هم نیست که او سلیقه‌ام را بپسندد و نظرم در وی مؤثر واقع شود. از این جهت روی موافق نشان ندادم، البته با صراحت به وی پاسخ منفی ندادم».
روند یک جدایی تلخ! | سیدخلیل حسینی (مقاله اختصاصی سایت ـ تیر ۱۳۹۹)
روند یک جدایی تلخ !
سید خلیل حسینی
منبع: مقاله اختصاصی سایت
تاریخ: تیر ۱۳۹۹
گمان نمی کنم ارادت من ، پدرم و همۀ کسانی که چون ما می اندیشند ، نیاز به یادآوری داشته باشد ، زیرا از آن چند صباحی بیش نگذشته است . … چگونه است که می بینیم پریروز مرا خواسته اند که تو عنصر ” نامطلوب ” شناخته شده ای ، دیروز حکمی به دستم می دهند که صلاحیت تدریس نداری و امروز فتوا از مشهد می رسد که : ای مردم ، به حرفش گوش ندهید ، کتابش را مخوانید ، که تو ” ولایت ” نداری ! …
به خدا سوگند که ترس از فتوای سرکار و بیم زیان و خطری که ممکن است متوجۀ من شود مرا به نوشتن این نامه وانداشته است که علت نوشتن این نامه احساس این درد بزرگ است که می بینم شما را چنان زندانی منافع خویش کرده اند و در حصاری تنگ گرفته اند که تنها راه ارتباط تان به عالم خارج ، فقط از طریق یکی دو نفری است که جز اتصال سببی ، با شخص شما هیچ گونه تجانسی ندارند . …(۱)
این بخشی از نامۀ دکتر علی شریعتی به آیت الله میلانی است .
چرا کسی نتوانست جای شریعتی را پر کند؟ | گفت‌وگو با عبدالمجید معادیخواه (روزنامه ایران ـ ۲۷ خرداد ۱۳۹۸)
چرا کسی نتوانست جای شریعتی را پر کند؟
عبدالمجید معادیخواه
منبع: روزنامه ایران
تاریخ: ۲۷ خرداد ۱۳۹۸
در آستانه‌ی سالگرد شهادت علی شریعتی، روزنامه ایران صفحات اندیشه خود را به نوشته‌ها و گفت‌وگوهایی درباره او اختصاص داده است. در این صفحات ویژه که به تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۹۸ منتشر شده‌اند گفت‌وگوهایی می‌خوانیم با بیژن عبدالکریمی، حسن محدثی، عبدالمجید معادیخواه و همچنین نوشته‌‌ای از افسانه توسلی. آنچه در پی می‌آید گفت‌وگوی آرزو اعتمادی با عبدالمجید معادیخواه است.
پيام حجت الاسلام سيد محمد خاتمي به مناسبت سی نهمین سالگرد بزرگداشت دكتر شريعتی (سایت بنیاد باران ـ ۱۳۹۵)
پيام به مناسبت سی نهمین سالگرد بزرگداشت دكتر علی شريعتی
سيد محمد خاتمی
منبع: سایت بنیاد باران
تاریخ: خرداد ۱۳۹۵
بسم الله الرحمن الرحیم
حادثه‌ها و شخصیت‌ها را باید با توجه به شرایط زمانی و مکانی مورد بررسی و ارزیابی قرار داد و شأن تاریخی امور این جهانی، این را ایجاب می‌کند.
انسان‌ها در شرایط ویژه زمانی و مکانی برمی‌آیند و رشد می‌کنند و تحت تأثیر شرایط‌اند. البته انسان‌های بزرگ در عین حال که ناگزیر از شرایط تأثیرپذیرند، این کامروایی را نیز می‌یابند که در تغییر شرایط مؤثر باشند و اگر عنصر خیر در شخصیت آنان غلبه داشته باشد شرایط به‌سوی خیر تغییر می‌کند و استیلای عنصر شر بر وجود آن‌ها وضع را از آنچه هست بد‌تر می‌کند. به هر حال جدال (دیالکتیک) بین شرایط، و اندیشه و اراده انسان‌های ممتاز امری است که نمی‌توان آن را انکار کرد.
«دکتر علی شریعتی» شخصیت بزرگ تأثیرگذار در تاریخ پرفرازونشیب معاصر جامعه ما و حتی جوامع اسلامی است. ایشان انسانی است صاحب اندیشه و دردآشنا و خود اهل درد، انسانی که باور او نسبت به دین خدا و حقانیت آن خلل‌ناپذیر است و در همان حال دغدغه سرنوشت انسان و بخصوص انسان مسلمان را دارد.
می‌توان اندیشه این بزرگوار را مثل هر اندیشهٔ بشری مورد بررسی و نقد قرار داد ولی اثرگذاری او در جامعه ایرانی بخصوص نسل جوان انکارناپذیر است.
دوران شریعتی دورانی است که از یکسو طرح مسائل تازه و پدید آمدن پرسش‌ها و نیازهای نو در جامعه و نیز روبرو شدن با اندیشه‌ها و شیوه‌های زندگی جدید (مدرن)، جامعه را در موقعیت حساس و خطیری قرار داده است. اندیشه دینی با چالش‌های تازه‌ای روبرو شده است و زندگی مردمان این مرزوبوم که خواسته یا ناخواسته از گذشته کنده شده‌اند بدون اینکه جواز یا توان ورود سالم و سنجیده به جهانی نو (مدرن) را داشته باشند به لرزه افتاده است. افزون بر این هویت فرهنگی و دینی جامعه نمی‌تواند زندگی مدرن (فکری و طبیعی) را کاملا هضم و قبول کند و این، بحران کوچکی نیست.
شکست مشروطیت و استیلای استبدادی که داعیه نوساز و نوآوری را دارد و بی‌آنکه توان درمان درد عقب‌ماندگی را داشته باشد گشاد دستانه سرمایه‌های معنوی و مادی را هدر و به تاراج می‌دهد. دین مورد تهاجم قرار می‌گیرد و نسبت به توان دین یا قرائت‌های جاری و رایج در حل مشکلات و پاسخ به پرسش‌ها و برآوردن نیازهای مادی و معنوی تردید جدی بوجود آمده است و در ورای همه این‌ها نوعی چپ زدگی و چپ‌گرایی نه‌تنها در ایران که در جهان در جریان است. و ایران نیز در همه عرصه‌های روشنفکری و سیاسی و اجتماعی نوعی چپ زدگی را تجربه می‌کند. (که شخصیت شریعتی نیز از این امر متاثر است)
شریعتی در چنین اوضاع و احوالی به صحنه می‌آید و خود نیز از این شرایط تأثیر پذیرفته است در عین حال دارای ظرفیتی تحسین‌برانگیز برای اثرگذاری در جامعه است.
در اینجا می‌توان فهرست بلندی را عرضه داشت که به اقتضای حال و کار فقط چند نکته اشاره می‌کنم:
درد ِ دین شریعتی، فلسفه اجتماعی داشت | گفت‌وگو با عبدالحسین خسروپناه (ماهنامه نسیم بیداری ـ خرداد ۱۳۸۹)
درد ِ دین شریعتی، فلسفه اجتماعی داشت
گفت‌وگو با عبدالحسین خسروپناه
منبع: ماهنامه سیاسی فرهنگی نسیم بیداری (شماره هفتم)
تاریخ: خرداد ۱۳۸۹
حامد اسلامی | حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه از جمله نسل جدید فضلای حوزوی است که به مسأله نواندیشی دینی توجهی خاص دارد. این روحانی جنوبی که از محضر علمایی چون حسن‌زاده آملی، جوادی آملی، سبحانی و مصباح یزدی بهره‌مند شده، مدرک دکترای کلام اسلامی را از مؤسسه امام صادق(ع) گرفته است. وی که تاکنون در مراکز گوناگون حوزوی و دانشگاهی تدریس کرده است، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است. از جمله آثار مهم خسروپناه، آسیب‌شناسی دین پژوهی معاصر است که به تازگی منتشر شده است. وی در این کتاب پس از ارائه توضیحاتی مقدماتی، اقدام به نقد کارنامه سه تن از مهم‌ترین روشنفکران دینی معاصر یعنی بازرگان، شریعتی و سروش کرده است. گفت‌وگو با دکتر خسروپناه با دشواری‌های بسیاری همراه بود که قسمت اعظم آن به مشغله‌های متعدد ایشان برمی‌گشت. در این گفت‌وگو، خسروپناه ارزیابی و نقد دقیقی را از آرا و اندیشه‌های مرحوم دکتر شریعتی ارائه کرده است.
داستان دکتر و روحانیون | علی‌اشرف فتحی (ماهنامه نسیم بیداری ـ خرداد ۱۳۸۹)
داستان دکتر و روحانیون
علی‌اشرف فتحی
منبع: ماهنامه سیاسی فرهنگی نسیم بیداری (شماره هفتم) ○ تاریخ: خرداد ۱۳۸۹
تعامل دکتر شریعتی با روحانیت آنقدر چالش برانگیز و پرابهام بوده است که حتی گذر زمان نیز نتوانسته پرده از راز این مسأله جنجالی تاریخ معاصر ایران بردارد. هنوز هم قرائت‌های گوناگونی از نگرش شریعتی به روحانیت مطرح می‌شود. اساسا این مسأله نیز همانند شخصیت و دیگر اندیشه‌های دکتر، هنوز هم مورد بحث و جدل روشنفکران و اندیشمندان است و کمتر می‌توان به باور واحد، جامع و یکپارچه‌ای دست یافت.
شریعتی پیوند میان توده‌ها و نخبگان را عمیق کرد | سیدمحمد خاتمی (یادمان سی‌امین سالگرد درگذشت شریعتی ـ ۱۳۸۶)
شریعتی پیوند میان توده‌ها و نخبگان را عمیق کرد
سیدمحمد خاتمی
منبع: خبرگزاری مهر
تاریخ: ۲ تیر ۱۳۸۶
آنچه در پی می‌آید سخنان حجت‌الاسلام سید محمد خاتمی در یادمان سی‌امین سالگرد درگذشت دکتر شریعتی است.
ارشاد شریعتی | علی رهنما (کتاب «مسلمانی در جستجوی ناکجاآباد» ـ ۱۳۸۱)
ارشاد شریعتی
علی رهنما
منبع: مسلمانی در جستجوی ناکجاآباد
تاریخ: ۱۳۸۱
آنچه در ادامه خواهید خواند بخشی از کتاب علی رهنما با عنوان «مسلمانی در جستجوی ناکجا آباد» است. این بخش که «ارشاد شریعتی» نام دارد و در صفحات ۳۷۷ تا ۳۹۶ کتاب (گام نو، چاپ دوم: ۱۳۸۱) جای گرفته است به رابطه‌ی شریعتی و روحانیت تا آبان سال ۱۳۵۱ می‌پردازد.
