مراسم چهلم شهادت دکتر شریعتی (بیروت ـ مرداد ۱۳۵۶)

بزرگداشت دکتر شریعتی

مکان: لبنان، بیروت، سالن اجتماعات مدرسه عاملیه

زمان: مرداد ۱۳۵۶

مراسم چهلم دکتر شریعتی در بیروت توسط مجمع بزرگداشت شریعتی و تحت نظارت و با ابتکار عمل امام موسی صدر در مرداد ماه 1356 برگزار شد. در این مراسم نمایندگان بسیاری از جنبش‌های ملی آزادیبخش (زنگبار، زیمبابوه، جنوب فیلیپین، اریتره)، نماینده‌ی جنبش الفتح (منیر شفیق)، و نمایندگان اتحادیه‌های دانشجویان مسلمان در اروپا و آمریکا و کانادا، نمایندگان نهضت آزادی ایران و بعضی از روحانیون مبارز ایرانی حضور داشتند. برجسته‌ترین سخنرانان این مراسم امام موسی صدر و یاسر عرفات بودند؛ به‌‌رغم تصمیم اولیه، اجرای این مراسم در سالن اجتماعات یونسکو در بیروت به دلیل مخالفت دولت لبنان و تحت فشار نظام شاه، یک روز مانده به برگزاری لغو گردید و با کوشش همه‌جانبه‌ی سازمانهای انقلابی برگزار کننده و زحمات امام موسی صدر در سالن اجتماعات عامیله برگزار شد. برگزاری بزرگداشت شریعتی خشم ساواک و عوامل آنهادر لبنان و نیز روحانیان مخالف شریعتی در ایران را علیه امام موسی صدر برانگیخت. (بیشتر…)

بازتاب شهادت شریعتی در ایران (۲۹ خرداد تا ۱۵ مرداد ۱۳۵۶)

بازتاب شهادت شریعتی در ایران

به دنبال انتشار خبر شهادت شریعتی از فردای ۲۹ خرداد ۱۳۵۶ موجی از اعتراض هم دردی و تنش به شکل خود جوش در تهران و شهرستانها به راه افتاد. کانون اصلی انتشار خبر شهادت شریعتی  مسجد ارگ بود که در آنجا مراسمی به مناسبت مرگ پدر حجه الاسلام معادیخواه در ۳۱ خرداد برگزار  بود، با اعلان خبر شهادت دکتر شریعتی توسط واعظ مجلس، این مراسم به یک تظاهرات ضد رژیم تبدیل شد و به زد و خوردی وسیع با نیروهای انتظامی منجر شد و دستگیری‌هایی را به دنبال داشت(به نقل از اسناد ساواک ص ۴۷)*.از سوی دیگر خبر شهادت شریعتی محیط‌های دانشجویی تهران و شهرستان‌ها را نیز متشنج کرد. در جلد سوم کتاب «شریعتی به روایت اسناد ساواک» گزارشی مبسوط از این فضای ملتهب دانشجویی منعکس شده است. نقطه مرکزی این تظاهرات دانشجویی، دانشکده فنی (به نقل از اسناد ساواک ص۴۸)و دانشکده‌های علوم و علوم پایه پزشکی دانشگاه تهران است(به نقل از اسناد ساواک ص۴۹) که طی این گزارش دانشجویان با دادن شعارهای «درود بر شهید علی شریعتی»، «اتحاد مبارزه پیروزی»، « دشمنت را می‌‌کشیم قاتلت را می‌کشیم» و… با شکستن شیشه‌های دانشگاه مراتب اعتراض خود را به مرگ مشکوک شریعتی اعلام کردند. دانشکده‌های علم و صنعت، مراکز عالی آموزشی سازمان کرج، دانشگاه آریامهر و دانشسرای فنی بابل از جمله دانشگاه‌های سوگوار بودند.

(بیشتر…)

مراسم هفتمین روز شهادت علی شریعتی (مشهد ـ ۷ تیر ۱۳۵۶)

مراسم هفتمین روز شهادت علی شریعتی

مکان: مشهد

زمان: ۷ تیر ۱۳۹۶

مراسم هفتمین روز شهادت شریعتی در مشهد تنها بزرگداشتی است که از سوی ساواک مجوز می‌گیرد. این مراسم به دعوت استاد محمدتقی شریعتی در مسجد ملاهاشم مشهد و به تاریخ ۷ تیر ۱۳۵۶ با سخنرانی ایشان و با حضور سه هزار نفر و نیروهای گسترده امنیتی منعقد می‌گردد. (شریعتی به روایت ساواک-ج.۳/ص ۱۵۱) اطلاعیه‌ای که از سوی استاد در روزنامه خراسان به چاپ می‌رسد به شرح زیر است:

انالله و انا الیه راجعون

«تنها فرزندم علی به جایی که عقایدش را می ساخت رحلت کرده… روز سه شنبه ۷ تیرماه در مسجد حاج محمد هادی در مشهد، تفقد دوستان را پذیرا هستم.»

محمدتقی شریعتی

متن سخنرانی استاد شریعتی:

(بیشتر…)

مراسم تشییع پیکر و خاکسپاری دکتر علی شریعتی (دمشق ـ ۵ تیر ۱۳۵۶)

مراسم تشییع پیکر و خاکسپاری دکتر علی شریعتی

مکان: دمشق، سوریه ○ زمان: ۵ تیر ۱۳۵۶

هم زمان با انتشار خبر در گذشت شریعتی شایعه مشکوک بودن نحوه مرگ شریعتی نیز در سطح وسیعی پخش شد. شائبه دخالت دولت ایران و نیروهای ساواک چنان مورد اجماع بود که دولت ایران را بر آن داشت مراسم بازگشت شریعتی به ایران را تدارک ببیند و در پی آن بزرگداشت پر سرو صدایی را برگزار کند. از همین رو خانواده شریعتی و دوستداران او به کمک امام موسی صدر تصمیم به انتقال شریعتی به سوریه را گرفتند.

یک روز پس از تشییع جنازه در لندن در روز یک شنبه ۵ تیرماه ۱۳۵۶ جنازه شریعتی از لندن به دمشق منتقل شد. در فرودگاه دمشق امام موسی صدر، تنی چند از علمای شیعه لبنان، روحانیون حوزه علمیه نجف که ۵ صبح در فرودگاه در انتظار بودند از جنازه شریعتی استقبال کردند. پس از انجام تشریفات لازم جنازه شریعتی با مشایعت همراهان مستقیما به حرم مطهر حضرت زینب برده شد و در کنار ضریح حضرت زینب قرار داده شد. در ساعت ده صبح به تدریج نمایندگان سازمانهای انقلابی سیاسی و انجمن‌های اسلامی درحرم حضور یافتند و بسیاری از زوار ایرانی در حرم جمع شدند. از طرف مقاومت فلسطین ابومازن عضو هیئت اجرائیه‌ی مرکزی فتح و معاونش، مفتی شام و معاونش، وزیر اوقاف سوریه، تولیت آستانه حضرت زینب و جمعی از علمای سوریه و لبنان، امام موسی صدر، رهبران و نمایندگان حرکت المحرومین و امل، نمایندگان نهضت آزادی، نمایندگان روحانیون مبارز، نماینده انجمن اسلامی دانشجویان در آمریکا و اروپا در مراسم شرکت داشتند. در ساعت یازده صبح، امام موسی صدر و حاضرین بر جنازه شریعتی نماز گذاشتند. بعد از نماز ابومازن خطاب به احسان و نمایندگان نهضت آزادی گفت: «ما شریعتی را شهید انقلاب فلسطین می‌دانیم» . پس از ختم نماز جنازه بر دوش نمایندگان روحانیون مبارز، حرکت المحرومین، نهضت آزادی ایران، انجمن اسلامی و دوستداران علی شریعتی بر دور حرم طواف داده شده و زیارت نامه خوانده شد. سپس در ساعت یازده و نیم به طرف محل قبرستان عمومی که در پنجاه متری صحن حرم زینب می‌باشد حمل گردید. در حالیکه دسته‌های گل توسط سازمانهای شرکت کننده هدیه شده بود در پیشاپیش جمعیت حرکت می‌کرد. در صحن قبرستان امام موسی صدر در بیانات کوتاهی که به عربی ایراد کرد ضمن تجلیل از افکار و شخصیت شریعتی گفت: «حضرت زینب شهید راه حق را که در مقابل ظلم و ستم مستمرأ مبارزه نمود و در برابر زر و زور و تزویر تسلیم نشد و به همین جهت نتوانست با آرامش به سرزمین خود برود، به نزد خود فراخواند.» پس از برگزاری این مراسم، جنازه در اتاق کوچکی که در ضلع شمال شرقی قبرستان است به رسم امانت به خاک سپرده شد. روز بعد هانی الحسن عضو کمیته مرکزی مقاومت فلسطی و مشاور سیاسی یاسر عرفات مراتب تسلیت عرفات را که به علت سفرش به قاهره نتوانسته بود در مراسم شرکت کند به نمایندگان نهضت آزادی و پسرش احسان شریعتی اظهار می‌نماید.

مراسم تشییع پیکر شریعتی در لندن و مراسم بزرگداشت در کشورهای اروپایی (تیر ۱۳۵۶)

مراسم تشییع پیکر شریعتی در لندن و مراسم بزرگداشت در کشورهای اروپایی

مرگ ناگهانی شریعتی در ۲۹ خرداد ۱۳۵۶ در شهر ساتهام‍پتون واکنش‌های وسیعی در ایران و در میان دانشجویان ایرانیان خارج کشور به دنبال داشت. از فردای ۲۹ خرداد تا پایان تیرماه مراسم‌های یادبود متعددی در شهرهای مختلف اروپایی از سوی انجمنهای اسلامی و کنفدراسیون جهانی برگزار گردید.

این سلسله مراسم‌ها با تشیییع جنازه شریعتی در لندن به تاریخ چهارم تیرماه آغاز شد و تا پایان تیرماه ادامه یافت.^*

• – ۵۶/۴/۹: آلمان، برلین . با شرکت حدود ۲۰۰ نفر از نیروهای کنفدراسیون.
• – ۵۶/۴/۱۰ آلمان، برمن. با شرکت عده‌ای از ایرانیان عضو اتحادیه انجمنهای اسلامی .
• – ۵۶/۴/۱۰/ ایتالیا، تورینو. با شرکت عده ای از دانشجویان سیاسی ایرنی ، این مراسم در خوابگاه دخترانه دانشگاه تورینو برگزار شده است.
• – ۵۶/۴/۱۰  اتریش، وین. با شرکت حدود ۴۰ نفر از فعالین سیاسی و دانشجویان اپوزیسیون در خانه البرت شوایتزر برگزار شده است.
• -۵۶/۴/۱۱ آلمان، دارمشتات. با شرکت ۳۰۰ نفر از طرفداران جبهه ملی، کنفدراسیون جهانی در سالن اودی ماکس و با حضور ابوالحسن بنی صدر ( دراخلاق)شریع و حسن حبیبی( تعهد) برگزار شده است.
• -۵۶/۴/۱۸ فرانسه، پاریس. با سخنرانی احسان شریعتی ( نه بزرگ ) حسن حبیبی ( نه، به ترس از آزادی) و ابوالحسن بنی صدر ( در علم ) و با حضور جمع کثیری از دانشجویان سیاسی مقیم فرانسه برگزار شد.

*به نقل از « شریعتی به روایت اسناد ساواک» ج۳، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ ۱۳۷۸

مراسم تشییع جنازه شریعتی در روز شنبه چهارم تیرماه ۱۳۵۶ بنا به دعوت انجمن‌های اسلامی در خارج از کشور و کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی در لندن از میدان آکسفورد تا مسجد امام باره صورت گرفت و سپس مراسم ختم در محل مسجد مزبور برقرار گردید. در این مراسم، احسان شریعتی با عنوان «تنهای ربذه»، دکتر حسن حبیبی با عنوان «تعهد»، ابوالحسن بنی‌صدر نیز با عنوان «در روش» و….در باره شریعتی سخنرانی کردند و شعر «ای هرگز بزرگ» توسط یکی از دانشجویان انجمن اسلامی در فرانسه (سعید شهرتاش) خوانده شد. به دنبال آن پیام‌های احزاب و گروه‌های سیاسی و کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی نیز قرائت شد. سخنرانی این مراسم انعکاس وسیعی در روزنامه‌های لندن داشت که از این میان می‌توان از روزنامه «آبزرور» نام برد.