دکتر شریعتی و بازسازی فکر دینی | متن سخنرانی دکتر عبدالکریم سروش (دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد ـ ۱۳۶۶)
دکتر شریعتی و بازسازی فکر دینی
عبدالکریم سروش
منبع: شریعتی به روایت شخصیتها
تاریخ: ۱۳۶۶
در سال ۱۳۶۶، پس از چندین سال ممنوعیت، مراسمی به مناسبت سالگرد شریعتی در دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد برگزار می‌شود که دکتر عبدالکریم سروش در آن به ایراد سخنرانی می‌پردازد. متن سخنان وی برای اولین بار در مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد (شماره اول و دوم سال بیستم) و سپس در کتاب شریعتی به روایت شخصیتها منتشر می‌شود.
شریعتی و هویت ملی و دینی | ابراهیم یزدی (دکتر علی شریعتی از دیدگاه شخصیتها ـ تیر ۱۳۶۶)
شریعتی و هویت ملی و دینی
دکتر ابراهیم یزدی
منبع: کتاب «دکتر علی شریعتی از دیدگاه شخصیتها»
تاریخ: تیر ۶۶
ده سال پیش در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۶ دکتر علی شریعتی، روستائی‌زاده‌ای از مزینان ـ فرزند کویر۱ ـ استاد و معلم نسل جوان و روشنفکر متعهد ایران به دنبال دوره‌ی پرتلاطمی از مبارزه و مقاومت و اسارت در بندهای ساواک توانست هجرتی را به خارج از کشور، که خود آنرا اعجاز مکرساز خداوند و «مهاجرت‌الی‌الله» نامید، آغاز نمود تا سرنوشت دیگری را در ادامه سرگذشت پرتلاش و پرثمرش دنبال نماید، در حالی‌که تنها امید و زاد راهش لطف خداوند، که اعجازگر دشمن‌فریب بزرگ است، و همت یاران همدرد و همراه بود. اما سرنوشت این هجرت بسیار کوتاه بود و مهاجر فی‌سبیل‌الله ما چند هفته بعد از ورودش به اروپا، در ۲۹ خرداد ۱۳۵۶ به‌طور مرموزی در جنوب انگلستان به شهادت رسید و با درگذشت خود یاران و شاگردانش و همه‌ی علاقه‌مندان حرکت نوین اسلامی را در سرتاسر ایران و خارج ایران در غم و اندوه فراوانی فرو برد.۲
دکتر شریعتی متعلق به عصری است که افقش هنوز سرخ و خونین است، و معلم نسلی است که هم‌چنان در کویر باورهای اساطیری مذهب سنتی در جست‌جوی نشانه‌ها و مناره‌هایی است که او را از وحشت این بیابان تحقیر و سرگردانی برهاند و به صراط مستقیم حق دلالتش کند. دکتر شریعتی عارف، نویسنده، متفکر و مبارزی است که بیش از هر عارف و قلم‌زن و متفکر و جهادگری نسل جوان معاصر ما را از اندیشه‌های خود، متأثر ساخته است. حتی دشمنان او، چه در میان روحانیون و چه در گروه‌های چپ تحت‌تأثیر اندیشه‌های او قرار دارند و بسیاری از واژه‌هایی را که او به ادبیات جدید اسلامی وارد کرد، بکار برده و می‌برند.
اثرات کار بزرگ دکتر شریعتی از محدوده مرزهای ایران و ایرانی گذشته و دنیای اسلام می‌رود تا این فرزند راستین اسلام اصیل و پویای محمدی را کشف نماید. به‌طوری‌که امروزه آثار متعددی از وی به زبان‌های زنده دنیا، از جمله عربی، ترکی، اردو، انگلیسی، فرانسه، آلمانی، اسپانیایی ترجمه و منتشر شده است.
تهاجم هنرمندانه به مبادی الحادی مدرن | سید محمد خاتمی (کیهان هوائی ـ ۲۷ خرداد ۱۳۶۶)
تهاجم هنرمندانه به مبادی الحادی مدرن
حجة‌الاسلام دکتر سید محمد خاتمی
منبع: کیهان هوائی (شماره ۷۳۰)
تاریخ: ۲۷ خرداد ۱۳۶۶
در آستانه سالگرد رحلت معلم شهادت دکتر علی شریعتی قرار گرفته‌ایم و این در حالی است که پدر بزرگوار و استاد ارجمندش ـ استاد محمدتقی شریعتی ـ نیز به لقاءاللّه پیوست. آنچه در پی می‌آید متن سخنرانی دکتر سید محمد خاتمی ـ وزیر ارشاد اسلامی ـ است که در هفتمین روز رحلت استاد شریعتی در مسجد ارگ تهران ایراد شده است.
در بینش اسلامی، عهد پایانی تاریخ، عهد دین است. بدین ترتیب اسلام دو راه طلائی خود را در آینده می‌نگرد و نه گذشته. اگر به گذشته نگاه دارد به خاطر این است که گذشته ظرف زمان نزول وحی است و وحی حق است که از کانون حق مطلق، صادر شده است و تحت تأثیر زمان و مکان نیست و همواره هست و همواره تازه هم هست. اما در زندگی، رو به آینده دارد و تلاش می‌نماید که در سایه آن، این حق در جامعه و زندگی انسانی پیاده شود. این وعده و اراده خداست و مشیت خداست که دین او بر سراسر زمین و بر همه انسان‌ها حاکم شود.
البته در جریان استقرار دین خدا و در جریان استقرار عدل الهی، یک عامل اساسی به نام خواست و اراده انسان وجود دارد. در جریان این حرکت عظیم، انسان یک ابزار منفعل نیست، یک عالم مؤثر و فعال است که به همان میزان که رشد فکری و قدرت اراده بیشتری پیدا بکند، به آن عهد نهایی تاریخ و استقرار و حاکمیت عدل الهی و دین خدا نزدیک می‌شود انسان خود عامل اصلی است که باید در این جریان حضور داشته باشد، بخواهد، تلاش کند تا آنگاه که حاکمیت دین خدا تأمین شود.
