پایداری شریعتی در هجوم منتقدان (روزنامه شرق ـ ۳۰ بهمن ۱۴۰۰)
گزارشی از نشست احسان شریعتی، علیرضا رجایی حسین مصباحیان و مسعود پدرام
پایداری شریعتی در هجوم منتقدان
منبع: روزنامه شرق
تاریخ: ۳۰ بهمن ۱۴۰۰
علی شریعتی را معلم انقلاب ایران می‌نامند؛ انقلابی که فارغ از هر نقد وارد بر آن و مسیری که بعدا طی کرد واقعه‌ای مهم در تاریخ سیاسی قرن بیستم محسوب می‌شود. برخی پژوهشگران آن را در شمار چند انقلاب بزرگ جهان می‌دانند و فیلسوفی همچون میشل فوکو آن را با انقلاب فرانسه مقايسه كرده است. تاکنون کتاب‌ها و مقالات و سمینارهای مختلفی به تاریخ و ویژگی‌های انقلاب ایران اختصاص داده شده است. در چهل‌وسومین سالگرد پیروزی انقلاب، بنیاد فرهنگی علی شریعتی نشستی چهارساعته در کلاب‌هاوس با عنوان «مردم، انقلاب و شریعتی» برگزار کرد که در آن چهره‌هايي همچون احسان و سوسن شریعتی، علیرضا رجایی، سروش دباغ، حسین رفیعی، محمود عمرانی، احمد زید‌آبادی، مسعود پدرام، حسین مصباحیان و محمدجواد غلامرضاکاشی سخنرانی کردند. در میانه برنامه پرسش و پاسخ با حضار نیز صورت گرفت و مسائل مختلفی از خصلت خود انقلاب و تأثیر دکتر شریعتی بر آن تا رابطه شریعتی با روحانیت و نحوه مرگ مشکوک او دستمایه بحث‌های چالشی و انتقادی شد. به علت محدودیت حجم صفحه پیش‌رو انعکاس بحث‌های همه سخنرانان میسر نیست و آنچه در ادامه می‌خوانید گزیده‌ای است از سخنرانی حسین مصباحیان، احسان شریعتی، مسعود پدرام و علیرضا رجایی.
شریعتی و نظریه‌های پسا-استعماری (مرکز جهانی مطالعات انتقادی ـ ۷ آذر ۱۴۰۰)
شریعتی و نظریه‌های پسا-استعماری
برگزارکننده: مرکز جهانی مطالعات انتقادی
زمان: ۷ آذر ۱۴۰۰
از سوی «مرکز جهانی مطالعات انتقادی» نشستی در باب «شریعتی و نظریه‌های پسا-استعماری» با شرکت تنی چند از اندیشمندان به زبان انگلیسی برگزار شد. فایل ویدیویی این نشست‌ها در ادامه‌ی مطلب قابل مشاهده است:
کدام تغییر؟ (کلاب سمپوزیوم شریعتی در کلاب‌هاوس ـ ۴ آذر ۱۴۰۰)
کدام تغییر؟
مکان: کلاب سمپوزیوم شریعتی در کلاب‌هاوس
تاریخ: ۴ آذر ۱۴۰۰
در تاریخ ۴ آذر ۱۴۰۰ به مناسبت هشتاد و هشتمین سالگرد تولد شریعتی، از سوی بنیاد فرهنگی شریعتی نشستی با عنوان «کدام تغییر؟» و با ارائه‌ی احسان شریعتی برگزار شد. در این نشست که بر بستر کلاب‌هاوس اجرا شد، احسان شریعتی ارائه‌ای پیرامون «پروژه سیاسی شریعتی در تجربه زیسته او» انجام داد. لینک دسترسی به فایل صوتی این نشست در ادامه‌ی مطلب قابل مشاهده است.
کدام آگاهی؟ (سمپوزیوم شریعتی در کلاب‌هاوس ـ ۲۹ مهر ۱۴۰۰)
کدام آگاهی؟
مکان: کلاب سمپوزیوم شریعتی در کلاب‌هاوس
تاریخ: ۲۹ مهر ۱۴۰۰
در تاریخ ۲۹ مهر ۱۴۰۰ نشستی با عنوان کدام آگاهی توسط بنیاد فرهنگی شریعتی در کلاب سمپوزیوم شریعتی بر بستر کلاب‌هاوس برگزار شد. در این نشست ابراهیم توفیق، احسان شریعتی، محمدجواد غلامرضاکاشی و حسین مصباحیان به ایراد سخنرانی پرداختند. لینک فایل صوتی این نشست در ادامه‌ی متن در دسترس است.
شریعتی: راهبردی دیگر (سمپوزیوم شریعتی در کلاب‌هاوس ـ ۱۰ تیر ۱۴۰۰)
شریعتی: راهبردی دیگر
دین، سیاست و فرودستان
مکان: سمپوزیوم شریعتی در کلاب‌هاوس
زمان: ۱۰ تیر ۱۴۰۰
چهل و چهارمین یادمان شهادت شریعتی همانند برنامه‌ی سال گذشته و در دوران همه‌گیری کرونا در بستر مجازی برگزار شد. این نشست با حضور هاشم آقاجری، محمدجواد غلامرضا کاشی و احسان شریعتی در فضای کلاب‌هاوس جریان داشت و قریب به ۶ ساعت به طول انجامید. در ادامه‌ی مطلب می‌توانید خلاصه‌ای از سخنان مطرح‌شده در این نشست را مطالعه کنید.
در نگاه شریعتی زندگی این جهانی در اولویت است | حسن محدثی (سمینار روشنفکر ایرانی، میراث جهانی ـ ۳۰ خرداد ۱۴۰۰)
در نگاه شریعتی زندگی این جهانی در اولویت است
احسان شریعتی
منبع: پایگاه خبری تحلیلی صبح ما (گزارش سمینار روشنفکر ایرانی، میراث جهانی)
تاریخ: ۳۰ خرداد ۱۴۰۰
به گزارش صبح ما، حسن محدثی در سمینار روشنفکر ایران، میراث جهانی به مناسبت چهل و چهارمین سالروز درگذشت دکتر شریعتی درباره مقایسه آرای نیچه و دکتر علی شریعتی گفت: اکنون در عصر پسا شریعتی به سر می بریم عصری که در آن دیگر دین عموما به عنوان راه حلی برای مسائل سیاسی و اجتماعی ما تلقی نمی شود. در عصر شریعتی و در گفتمان و تفکر او، دین به منزله راه حل مسائل سیاسی و اجتماعی ما تلقی می شد.
نشست «دکتر علی شریعتی و مفهوم زمان تاریخی» | حجت فلاح توتکار (اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۰)
نشست «دکتر علی شریعتی و مفهوم زمان تاریخی»
برگزارکننده: اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰
در سی و چهارمین سالگرد شهادت شریعتی نشستی توسط اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد. در این نشست حجت فلاح توتکار سخنرانی خود را با عنوان «دکتر علی شریعتی و مفهوم زمان تاریخی» ارائه نمود. لینک دسترسی به فایل تصویری این نشست در ادامه‌ی متن قابل مشاهده است.
نشست «شریعتی و فلسفه» (خانه اندیشمندان علوم انسانی ـ ۲۸ خرداد ۱۴۰۰)
نشست «شریعتی و فلسفه»
مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی
زمان: ۲۸ خرداد ۱۴۰۰
خانه اندیشمندان علوم انسانی یازدهمین نشست از سلسله نشست‌های «وضعیت تفکر در ایران» را به مناسبت سالگرد شهادت شریعتی با موضوع شریعتی و فلسفه برگزار کرد. در این نشست که در ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ از طریق اینستاگرام برگزار شد احسان شریعتی به ایراد سخنرانی پرداخت. لینک فایل ویدئویی این نشست در ادامه‌ی متن قابل مشاهده است.
شریعتی در برابر استبداد دینی | محمدجواد غلامرضا کاشی (کانال تلگرام محمدجواد غلامرضا کاشی ـ خرداد ۱۴۰۰)
شریعتی در برابر استبداد دینی
محمدجواد غلامرضا کاشی
منبع: کانال تلگرام محمدجواد غلامرضا کاشی
تاریخ: خرداد ۱۴۰۰
مدعای سیاسی ادیان، هراس از استبداد دینی را هم به همراه آورده است. نخستین سرچشمه تامل پیرامون استبداد دینی توسط عبدالرحمان کواکبی و در پرتو تجربه حکومت دینی عثمانیان روی داد. از منظر کواکبی هر حکومتی می‌تواند مستبد شود، اما استبداد دینی صورتی از استبداد است که با تکیه بر معارف دینی استبداد می‌وررد. به قول کواکبی، «تعلیمات مذهبی آدمیان را به ترس از قوه‌ی عظیم هولناکی می‌خوانند که کنه ان را عقل درک ننماید. مستبدین سیاسی هم استبداد خویش را بر اساسی از این قبیل بنیان می‌نهند. زیرا آنان نیز مردمان را به برتری شخصی بترسانند و با قهر و قوت گرفتن اموال زبون سازند» به قول کواکبی بهترین راه مبارزه با استبداد درک درست تعلیمات دینی است چرا که کنه فهم دین، ما را از خطر استبداد رها می‌کند. تلقی کواکبی از استبداد تقریباً به پارادایم مسلط اندیشه اصلاح گران دینی ایران از نائینی تا سال‌های اخیر تبدیل شد. در ایران پس از انقلاب، دو انگاره در نقد استبداد دینی ساخته شد. یکی تداوم همان انگاره کواکبی بود. مطابق با این انگاره فهم رحمانی از اسلام می‌تواند ما را از خطر اسبتداد برهاند. روایت دوم، مطابق با روایت سکولار غربی ساخته شد و بر این انگاره بنا شد که اساساً حضور دین در عرصه سیاست استبداد می‌زاید و باید آن را به عرصه خصوصی راند.
از هجرت تا تمدن | سوسن شریعتی (دو ماهنامه ایران فردا ـ ۱۴۰۰)
از هجرت تا تمدن
(شریعتی و تاریخ صدر اسلام)
سوسن شریعتی
منبع: دو ماهنامه ایران فردا
تاریخ: ۱۴۰۰
«هیچ آفتی برای علم و بالاخص برای «تاریخ و دین» از سیاست ، سیاستی که بنیانش قبیله است و ابزارش «مذهب»، تباه کننده تر و کشنده تر نیست.»(علی شریعتی -م.آ.30-ص 456)
«تاریخ صدر اسلام»، سال ها است موضوع و تیتر اول اخبار است. سال ها است که این گذشته فراخوانده می شود : گاه توسط جوانان نسل سوم و چهارم مهاجران مستعمرات حاشیه نشینِ پاریس، گاه توسط «ساکنین ناکجا آباد دولت اسلامی عراق و شام» و بسیای اوقات توسط سیاستمداران مستقر بر کرسی قدرت در کشورهای اسلامی. فراخوان آلامد و آنارشیک این گذشته 14 قرن پیش که گاه برای مشروعیت بخشی به قدرت است و گاه تکیه گاهی برای ضد قدرت و گاه عکس العملی هیستریک در هر حال همیشه با انگیزه های سیاسی و اجتماعی، بسیاری از داده های تاریخی و تاریخمند را بدل کرده است به نقل و نبات کوی و برزن و از همین رو به تعبیر ژاکلین شببی –مورخ و اسلام شناس فرانسوی معاصر- به یک «هوموس اسلامیکوس فرازمان» شکل داده است. این وضعیت خود موجب رونق گیری مطالعات متنوع و گسترده ای در حوزه تاریخ صدر اسلام از منظر علوم انسانی و اجتماعی در دو دهه اخیر گشته ؛ امری نه چندان متداول در حوزه های دانشگاهی غربی در گذشته و نیز موضوع همیشه حساس در جوامعی با سنت اسلامی.
موضوع این یادداشت بررسی دلایل، متد و فرضیه های علی شریعتی در خوانش او از تاریخ صدر اسلام است؛ موضوعی که دو سال پس از بازگشت از فرانسه و با آغاز تدریس در دانشکده ادبیات مشهد و به عنوان واحدهای درسی به آن توجه می کند و تا روزهای پایانی حیاتش پی می گیرد. اهمیت این نگاه در این است که قبل از شوک دهه هفتاد میلادی در حوزه مطالعات قرآنی و تاریخ صدر اسلام عرضه شده و پیست هایی را گشوده که بعدها یک بار در دهه هفتاد و بار دیگر در سال 2000 پژوهشگران و آکادمسین های غربی و متفکرین اسلامی را به خود مشغول کرده است. این یادداشت مبتنی بر متون دهه چهل (دهه شصت میلادی) شریعتی است و معرف نگاه تاریخی متفکر جوانی (35 سال) است که «روشنفکر دینی» نام گرفت قبل از اینکه «نگاه ایدئولوژیک » و یا «اسطوره ساز» او به تاریخ به جمرات آن نوع روشنفکری ای بدل شود که او را مسبب بیدار شدن دیو خفته ای می دانست به نام «سنت».
