تحلیلی بر «حسین وارث آدم»

سوسن شریعتی

مبنع: سایت شفقنا

تاریخ: ۱۳۹۱

بسیاری «حسین وارث آدم» را در میان آثار دکتر شریعتی از حیث مفاهیمی که ایشان مطرح می کند، ادبیات آن که یک ادبیات شورانگیز هیجان آفرین است و هم از این جنبه که مجموع 26 کتابی که از دکتر منتشر شده، چه در قالب سخنرانی و چه در قالب دست نوشته، کتاب متفاوتی می دانند. درمحرم سال49 همانطور که خود دکتر در مقدمه آن شرح می دهد که می خواستم روضه ای … خشمی در این کتاب نسبت به مخاطبین پیام امام حسین (ع) که بیشتر از همه شیعیان هستند وجود دارد؛ این بخشی از کار است. بخش دیگر این کتاب این است که دکتر، منازعه و واقعه کربلا را چکیده و خلاصه تمام درگیری های تاریخ از فرعون تا خود امام حسین (ع) باز با تاکید بر آن تثلیث قارون و بلعم و باعور (زر و زور و تزویر) می داند. اولین پرسش مخاطب امروزی که به کتاب مراجعه می کند این است که چه ضرورتی داشته دکتر این کتاب را بنویسد و این موضوع را مطرح کند؟ ضرورت آن از کجا احساس شد؟ این کتاب و این موضوع چه جایگاهی در پروژه دکتر دارد؟

(بیشتر…)

شریعتی و مارکس

آصف بیات   

منبع: دوماهنامه اندیشه پویا      

تاریخ: اردیبهشت و خرداد ۱۳۹۱

بسیاری علی شریعتی را «ایدئولوگ» یا «معمار» انقلاب ۱۹۷۹ ایران توصیف کرده‌اند.^۱ او، هم روشنفکر خوانده شده ـ روشنفکری که از منظر اسلام رادیکال، مارکسیسم و دیگر «سفسطه‌های غربی»^۲ را تند و تیز نقد کرده ـ و هم نویسنده مسلمان اصلاح‌طلبی که همزمان «تحت تاثیر نظریات اجتماعی مارکسیستی» بوده است. ^۳

بر سر نقش شریعتی در دگرگون کردن و پالودن دیدگاه ایدئولوژیک میلیون‌ها جوان باسواد ایرانی کمتر اختلافی هست. شریعتی برای مخاطبانش ابزار ایدئولوژیک سفت و سخت و نامنعطفی مهیا می‌کند. از طریق بازتفسیر اسلام به میانجی مفاهیم علمی برگرفته از علوم اجتماعی مدرن، تفسیری که روحانیان سنتی مسلمان صورت‌بندی‌اش نکرده بودند.

(بیشتر…)

شریعتی صادر شد

 منبع: دوماهنامه اندیشه پویا

تاریخ: خردادماه ۱۳۹۱

دوماهنامه سیاسی فرهنگی « اندیشه پویا»  به صاحب امتیازی برات الله صمدی‌راد و سردبیری رضا خجسته رحیمی، اولین شماره خود را با ویژه نامه‌ای در خصوص دکتر شریعتی به مناسبت سی و پنجمین سالگرد شهادت به او اختصاص داده است. در این شماره می‌خوانیم : «دکتر و خانه شماره ۹» مریم شیبانی، «جهان شریعتی در شدن جهانی» احسان شریعتی، «شریعتی چگونه صادر شد» پاسخ پنج روشنفکر ترک، افغان، تاجیک و مصری در باره تأثیر از شریعتی، «شریعتی در جهان» جغرافیای تأثیر گذاری، «شاگرد کناره‌گیر من» ژاک اگوستین برک، «شریعتی و مارکس» آصف بیات.

pdf اندیشه پویا ۱۳۹۱

 

منبع: فارس نیوز

تاریخ:۲۰ آبان ۱۳۹۱

«مراد نورعلی» پیر زینب‌دوست که نزدیک به ۷۰ سال خادم حرم حضرت زینب(س) است، در گپ‌وگفتی دوستانه از خاطراتش، از دفن دکتر شریعتی… می‌گوید.

(بیشتر…)

آیا دکتر شریعتی برای زن امروز حرفی برای گفتن دارد؟

فاطمه صادقی گیوری

منبع: سایت مدرسه فمینیستی

تاریخ: ۱۳۹۱

گروه جامعه شناسی دین انجمن جامعه شناسی ایران، 24 خرداد، نشستی با عنوان «رابطه دکتر شریعتی با زن امروز ایران» در سالن کنفرانس این انجمن بر پا کرد. در این نشست، فاطمه صادقی گیوی، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه زنان، به ایراد سخنرانی پرداخت. متن کامل سخنرانی فاطمه صادقی در این نشست را در ادامه می خوانید.

(بیشتر…)

زن در گفتمان شریعتی

ناهید توسلی

منبع: مجله نافع

تاریخ: ۱۳۹۱

این مقاله در نقد دیدگاه‌ها و انتقاداتی است که بر آراء دکتر علی شریعتی نسبت به مسئله زنان منتشر شده است.

(بیشتر…)

گفتمان شریعتی: دغدغه‌ی فقدان هویت زن ایرانی در سایه‌ی مدرنیته‌ی غرب

آزاده دواچی

 منبع: سایت مدرسه فمینیستی

تاریخ:۱۳۹۱

حضور چهره های مذهبی در جنبش های ضد استعماری و ضد شاه قبل از انقلاب 57، تأثیری انکار نشدنی بر فعالیت های زنان و حضور زن ایرانی در عرصه ی سیاست و اجتماع به خصوص در شکل گیری و برآمد انقلاب داشته است. چهره هایی همچون «دکتر علی شریعتی» و «جلال آل احمد» که در تلاش بودند تا به مبارزه با الگوهای غربی بپردازند و در عوض الگوهای اسلامی و ملی را جایگزین کنند. همانطور که دکتر نیره توحیدی می نویسد: “نوشته های جلال آل احمد که از حزب توده بود در کنار سخنرانی ها و مقالات معروف دکتر شریعتی؛ اصلاح طلب اسلامی تحصیل کرده در فرانسه، نقش مهمی در پُررنگ کردن و عمومی ساختن گفتمان ضد غربی و ضد امپریالیستی در انقلاب 57 را داشتند . هر دوی آنها پروسه ی مدرنیزه را بازیافتی و مسموم می دانستند ” (122).  دکتر شریعتی با قرائت های تازه از اسلام و نشان دادن راهکارهای سیاسی نوین به زن ایرانی که تماما بر پایه ی آموزه های مذهبی قرار داشت توانست بخش وسیعی از زنان به خصوص از قشر مذهبی و سنتی را علیه نظام شاه بسیج کند. دکتر شریعتی در کنار دیگر کسانی چون آیت الله خمینی در ارائه ی تئوری های دینی و شخصیت های تاثیرگذار زن مذهبی در زمان قبل از انقلاب نقش بسزایی داشته اند.از فردای مرگ دکتر شریعتی و به ویژه پس روی کار آمدن حکومت دینی در کشور، نقدها و نظرات بسیاری پیرامون آراء شریعتی و نگاه او به زنان، در افکار عمومی روشنفکران مطرح شده است که بعضی از این نقدها جانبدارانه و تنها به واسطه ی خصومت با دین و مذهب است و بعضی دیگر، که معمولا به جا و سنجیده هستند حوزه ی تخصصی نگاه شریعتی به زنان را شامل می شود. آنچه که در این مقاله قصد دارم به آن بپردازم رویکرد انتقادی به نگاه دکتر شریعتی به زنان و همینطور تاثیر اندیشه های او در رشد بنیادگرایی دینی پس از انقلاب است. گرچه که نمی توان گفت اندیشه های دکتر شریعتی به طور مستقیم در رشد بنیادگرایی، تاثیر داشته است، اما ارائه ی الگوهای باورپذیر مذهبی و ایدئولوژیک او بر سرنوشت بسیاری از زنان در ایران در دهه های بعد از انقلاب تاثیری عمیق گذاشته است. هرچند نباید از نظر دور داشت که اندیشه های شریعتی در زمان خود توانست بسیاری از زنان را از کنج خانه ها به حوزه ی چالش های سیاسی و اجتماعی وارد کند، اما همین اندیشه ها طی چند مرحله تغییر و دگرگونی، متاسفانه علیه حقوق زنان در دهه های بعد از انقلاب عمل کرد.

(بیشتر…)

شریعتی به آزادی زن معتقد نبود

شهلا لاهیجی

منبع: سایت مدرسه فمینیستی

تاریخ: ۱۳۹۱

دکتر شریعتی برخلاف برخی دیگر از مفسران، هیچگاه مستقیما انگ فساد به زن متجدد وارد نکرد، اما او زن متجدد را به تلویح و به طور غیرمستقیم، مسبب فساد‌های جامعه می‌دانست.

(بیشتر…)

شریعتی زنان را به آزادی و رهایی دعوت کرد

یروین بختیارنژاد

منبع: سایت مدرسه فمینیستی

تاریخ: ۱۳۹۰

نقدی بر نظرات شهلا لاهیجی در مورد نگاه شریعتی به زنان

(بیشتر…)

نظریه انتقادی شریعتی

احمد علوی

منبع: سایت بنیاد فرهنگی شریعتی

تاریخ: ۱۳۹۱

پایه‌های پنهان نظریه انتقادی در معرفت‌شناسی و جامعه‌شناسی جدلی او نهفته بود. اندیشه شریعتی در طول فعالیت اجتماعی و سیاسی‌اش دگرگونی‌هایی را پذیرفت اما دچار دگرگونی پارادایمی نشد و رادیکال اومانیستی یکتاگرا باقی ماند.

(بیشتر…)