آنچه که در این صفحه ملاحظه می‌کنید، مقالاتی است که به مناسبتهای مختلف بر روی صفحه اصلی سایت گذاشته شده‌است.
«اندیشه انتقادی»، «پیامبری ناتمام» و … | مجید شریف (کتاب «سیری در قلمرو درون» ـ ۱۳۷۰)
«اندیشه انتقادی»، «پیامبری ناتمام» و …
مجید شریف*
منبع: برگرفته از پیشگفتار کتاب «سیری در قلمرو درون» (چاپ سوئد)
تاریخ: ۱۳۷۰
آنگاه که در جوامعی رویاها و انتظارات در رویارویی با واقعیت، برای چندمین باره و هر بار شدیدتر از گذشته به ناکامی و بن بست گرفتار می آیند برای عنصرروشن بین، این پرسش پیش می آید که آیا می توان همچنان در مسیر یا مسیرهای گذشته روان گردید؟ و آیا همچنان می توان به تکرار یا- دست بالا-دستکاری های ظاهری، دل خوش کرد؟
آنگاه که سیر وقایع تا آن حد شتابان است که امنیت و آرامش را، خارج از اراده و اختیارما از ما سلب می کند و زندگی و آینده مان را تحت سیطره خود می گیرد، آیا دیگر مجال آن هست که به بهای خود فریبی و توهم زایی، در امنیتی دروغین جا خوش کرد؟
آیا ایدئولوژی های سیاسی و باورهای جزمی مذهبی توانستند، حتی پس از برقراری سیستم های اجتماعی و رژیم های سیاسی به وعده های خود عمل کنند و بعد از مدتی کوتاه یا طولانی دچار بن بست و تجزیه نگردند؟
بینایی ممنوع | سوسن شریعتی (هفته‌نامه کرگدن ـ ۲۹ مهر ۱۳۹۹)
بینایی ممنوع
به مناسبت پنجاهمین سال انتشار کتاب «کویر»
سوسن شریعتی
منبع: هفته‌نامه کرگدن
تاریخ: ۲۹ مهر ۱۳۹۹
امسال ۵۰ سالگی کتاب «کویر» شریعتی است. خواستم ببینم چگونه آدمی مثل او «در شرایطی که…»، کویر را می نویسد و امروز از پر فروش ترین آثار او است. شاید مشروعیتی باشد برای اینکه بعضی اوقات علی رغم شرایط بنویسیم و بیندیشیم…به کار امروز هم که نیاید به کار فردا شاید بیاید. این متن بازخوانی کویر شریعتی متقدم است به کمک شریعتی متأخر. شریعتی ۶ سال پس از چاپ کویر، ۴ سال پس از بسته شدن حسینیه ارشاد و یکسال پس از زندان خود و یکسال قبل از مرگش در متنی که شکل مصاحبه دارد و در سال ۵۵ نوشته شده در باره کویر اظهار نظر می کند. این متن پس از مرگ او در مجموعه ای به نام «گفتگوهای تنهایی» در سال ۱۳۶۷ به چاپ رسیده است. [i]
جایگاه شریعتی در انقلاب ایران
جایگاه شریعتی در انقلاب ایران
گزارش نشست «جایگاه شریعتی در انقلاب ایران»
زمان: ۱۷ بهمن ۱۳۹۷
مکان: بنیاد شریعتی
نشست «جایگاه شریعتی در انقلاب ایران» در ۱۷ بهمن سال گذشته در بنیاد شریعتی برگزار شد. سکته مغزی پوران شریعت رضوی در روز ۲۲ بهمن و مرگ او در ۲۶ همان ماه، پوشش مطبوعاتی این نشست را تا امروز به تأخیر انداخته است. یک سال از این سخنان می گذرد؛ یکسالی که پر حادثه گذشت. امروز اما این سخنان همچنان مصداق دارد و محل نزاع است.
موضوع این نشست «جایگاه شریعتی در انقلاب ایران» است و نیز این پرسش که تحلیل «نو شریعتی» از انقلاب چیست؟ آیا می شود تکلیف انقلابی که چند صدایی بوده و «انقلاب اسلامی» نام گرفته است را از نظام جدا کرد؟ انقلاب همچون یک کل و امر تام را بی تردید نمی توان به شکل مکانیکی به اجزاء جداگانه تقسیم کرد و در باره آن اظهار نظر نمود، نقد کرد و یا بیلان آن را ارزیابی کرد. در نتیجه موضوع بررسی دیگاه شریعتی در باره مفهوم و یا تجربه انقلاب نیست بلکه به بررسی جایگاه واقعی او در انقلابی که پس از او به دنبال آمده است می پردازد. در این نشست آقایان هاشم آقاجری، غلامرضا جواد کاشی، احسان شریعتی، احمد زید آبادی، علی قاسمی، مسعود فصیحی، محمد نژاد، فرید خاتمی، امیر رضایی، فرید خاتمی، محب کیا، آرمان ذاکری و خانم‌ها سوسن شریعتی و نرگس سوری شرکت داشتند.
جسور در زندگی، مستقل در اندیشه | سوسن شریعتی (روزنامه شرق ـ ۲۸ آبان ۱۳۸۳)
جسور در زندگی، مستقل در اندیشه
سوسن شریعتی
منبع: روزنامه شرق
تاریخ: ۲۸ آبان ۱۳۸۳
مجید شریف همیشه می گفت :« من از شریعتی دو چیز را آموخته ام: جسارت را و شک کردن را نیز». و همین دو آموزه، زندگی او را- همچون آموزگارش- اگرچه پربار، اما کوتاه ساخت. یکی از اشکال متعدد و متضاد تجربه جوانی، متعلق به زمانه ای که گذشت: ملتهب، تراژیک و رادیکال. او با جسارت و هیجان یک جوان شورمند، مدام در پی کشف وضعیت های جدید بود و با شک و تردید یک متفکر، مدام همان وضعیت را زیر سوال می برد وبه آن سوء ظن پیدا می کرد. جسورانه به استقبال غیر مترقبه می رفت واندکی بعد مشکوک به اصالتش می شد و ناراضی بر می گشت. برای کشف حقیقت ، میدانست باید جسور بود و به همه شاهراهها، مشکوک؛ به هر دری باید زد و هیچ کدام را نهایی ندانست؛ باید پرهیزکار نبود و از خطا و از تغییر نترسید. اما با او آنچه در این تغییر و تغیرات اعتماد را بر می انگیخت دو چیز بود: شفافیت او و گوش کردن به میل دل خود. نه چندان سیاستمدار که پنهان زیست کند ، پنهان تجربه کند و پنهان تغییر، نه چندان سیاسی که بنا بر ضرورت های بیرونی و اجتماعی و بی اعتنا به ندای دل خود، این شود یا آن. روشنفکری که به صدای بلند فکر می کرد، به صدای بلند می پیوست و می گسست، به صدای بلند به نقد خود می نشست ، از در میان گذاشتن تجربه خود نمی هراسید و از پرداختن بهای آن سر بازنمی زد..
نهضت دموکراتیک ادامه دارد | احسان شریعتی (بخشی از سخنرانی بر سر مزار شهدای ۱۶ آذر ـ ۱۵ آذر ۱۳۹۸)
نهضت دموکراتیک ادامه دارد
احسان شریعتی
منبع: بخشی از سخنرانی بر سر مزار شهدای ۱۶ آذر
تاریخ: ۱۵ آذر ۱۳۹۸
امروز در آستانهٔ روز دانشجو، در اینجا جمع شده‌ایم تا یاد و خاطره شهدای جنبش دانشجویی سال ۳۲ را پاس بداریم. پاسداشت روز دانشجو و جنبش دانشجویی طی ۶۶ سال گذشته هرساله برگزار شده و به یک روال و رویه و سنت تبدیل شده است، اما همیشه و حتی امروز، امکان مراسمی شایستهٔ این نام و این روز میسر نبوده است.
چه باید کرد؟ | احسان شریعتی (کانال تلگرام احسان شریعتی ـ آبان ۱۳۹۸)
چه باید کرد؟
احسان شریعتی
منبع: کانال تلگرام احسان شریعتی
تاریخ: آبان ۱۳۹۸
این مقاله پیش درآمدی است بر ترجمه «جه باید کرد» دکتر شریعتی به زبان عربی که به‌زودی منتشر خواهد شد.
شریعتی و عدالت | گفت‌وگو با احسان شریعتی (ماهنامه ایران فردا ـ خرداد ۱۳۹۸)
شریعتی و عدالت
گفت‌وگو با احسان شریعتی
منبع: ماهنامه ایران فردا
تاریخ: خرداد ۱۳۹۸
شماره ۴۹ (خرداد ۱۳۹۸) ماهنامه ایران فردا در بر دارنده‌ی گفت‌وگویی با احسان شریعتی است که پیرامون نسبت میان اندیشه شریعتی و مسئله عدالت انجام شده. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه مطلب می‌خوانید:
خطبۀ 32 نهج‌البلاغه
خطبۀ 32 نهج‌البلاغه
ترجمه و تفسیر: علی شریعتی
منبع: مجموعه آثار علی (26)
ای مردم! ما در زمانه‌ای پرعناد و بدکینه گرفتار شده‌ایم.
انسان نیک‌دل و پاک‌دامن را در این روزگار بد می‌شمرند و ستم‌کاره در این عصر بر تندباد غرور و نخوتش می‌افزاید.
آنچه می‌دانیم سودمان نمی‌بخشد و آنچه را نمی‌دانیم نمی‌پرسیم و از بدبختی کوبنده‌ای که فرا می‌رسد بیم نداریم تا آنگاه که بر سرمان فرود آید.
وداع با پوران شریعت‌رضوی
وداع با پوران شریعت‌رضوی
پشت درهای بسته‌ی حسینیه‌ی ارشاد، بر دوش مردم
شرح آنچه گذشت…
دوستان عزیز
همانطور که اطلاع دارید، برغم تلاش‌ها و نیایش‌های ما، حضرت حق مادرمان پوران را به پیش خود طلبید، و او نزدیک به ساعت یک بعدازظهر روز جمعه از میان ما رفت (و نه دو ساعت پیشتر که خبرش اعلام شد).
پیشتر خانواده تصمیم گرفته بود که پیکر مادر در کنار مزار مادرش و برادرش مهدی (آذر) و شهدای روز دانشجو در امامزاده عبدالله شهر ری، به خاک سپرده شود. و برای برگزاری مراسم نماز و تشییع جنازه، نقطهٔ عزیمت حسینیهٔ ارشاد درنظر گرفته شده بود، از اینرو ساعتی پس از اعلام مرگ، جهت انجام روندهای اداری برگزاری مراسم در حسینیه ارشاد، طی نامه‌ای از فرمانداری صدور مجوز رسمی را تقاضا کردیم. و از صبح روز شنبه با مدیریت حسینیه ارشاد تماس گرفتم تا دربارهٔ نحوهٔ اجرای مراسم مشورت کنم. گفتند منتظر دریافت مجوز از فرمانداری خواهند ماند و خواستار ارسال سریع مجوز از سوی مقامات شدند. پس از مراجعهٔ مجدد نمایندهٔ ما به فرمانداری و پیگیری‌های لازم و توافق پلیس امنیت و..، مدیریت حسینیه ارشاد حدود ساعت دو نیم وصول مجوز و توافق شفاهی و اصولی با برگزاری مراسم در محوطه‌ٔ مسجد را (البته مشروط به توافق نهایی مقامات امنیتی)، به ما اعلام نمود.
در اواخر وقت اداری روز شنبه، اما، ناگهان اعلام کردند که هنوز در استعلام مکتوب اداری میان ارشاد و چند مرکز دیگر، مجوز نهایی به دستشان نرسیده است.
صبح روز یکشنبه ما با درهای بسته حسینیه روبرو شدیم و در پاسخ به پرسش ما دربارهٔ این تصمیم نهایی فرمودند که از اساس با برگزاری مراسم در ارشاد مخالفت شده است، و آنچه مرا برآشفت این که «به آنسوی خیابان شریعتی برویم تا برای این مؤسسه مشکلی پیش نیآید!»
این‌چنین بود که مجبور شدیم مراسم اقامه نماز را در مقابل ورودی تالار ارشاد، محل حضور تاریخی دکترعلی شریعتی، با شکوه و جلال بیشتر برگزار کنیم؛ هم‌ازاینرو، بدینوسیله از مقامات مربوطه (و مدیریت حسینیهٔ ارشاد) تشکر می‌کنیم که با اقدام بخردانهٔ خود بار دیگر به ما و مردم یادآوری نمودند که:
«ارشاد نه یک ساختمان، که یک جنبش است»!
تهران، ۲۸ بهمن ۱۳۹۷، از سوی خانواده،
احسان شریعتی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شرح آنچه گذشت (۲)
پوران شریعت‌رضوی نیکبخت زیست و نیکبخت مُرد. مشارکت گسترده در مراسم‌های تشییع و بزرگداشت و خیل پیام‌های همدردی دوستان و سروران، برغم سانحهٔ بستن درب حسینیهٔ ارشاد، نشان از قدرشناسی عمومی نسبت به زندگی سراسر تلاش همسر همراه معلمِ مردم داشت.
سانحهٔ ارشاد البته نشانگر تصرف این مؤسسه توسط یک نیروی نامرئی است که می‌بایست با پیگیری مسئولیت‌های حادثه، ابعاد آن برای عموم علنی و آشکار شود. هنگامی‌که نهاد رسمی مجوز برگزاری مراسم را صادر می‌کند، کدام دولت موازی تصمیم خلاف آن‌را به‌شکل شفاهی ابلاغ کرده است؟ معنای این کار آیا بسر بردن در حاکمیتی دوگانه است؟ از نظر ما، خیر؛ کدام دوگانگی؟ یک دولت بیشتر وجود ندارد؛ و آن همانی است که تصمیماتش در عمل اجرا شود! معنای دولت در عصر جدید جز این نیست و مابقی «تعارفات» وطنی است!
ارج‌شناسی مقام بانو و مادر اما نیازی به حکومت ندارد و از سوی مردم انجام می‌شود. زنده‌یاد پوران زنی مستقل، مدیر و مدبر بود و حتی برای روز واقعه حسابی پس‌انداز کرده بود؛ به گونه‌ای که اصل کلیهٔ مخارج بیمارستان و تشییع و تدفین و ترحیم و..، از حساب خود او پرداخته شد. و البته دوستان و دوستداران راه او و همسرش، در تمامی این مراحل با خانواده مساعدت و همراهی کرده‌اند تا بدرقهٔ این شیرزن در عین سادگی با شکوه و آبرومندانه برگزار شود.
حضور اقشار گوناگون مردم، بویژه جوانان و سروران (همچون استادان حکیمی و شفیعی‌کدکنی و..)، در مراسم تشییع و ترحیم مادر برای ما بسیار ارج‌مند و امیدبخش بود؛ زیرا نشان می‌داد که جامعهٔ مدنی ایران همچنان زنده است و سرنوشت خود را در آینده برغم همهٔ توطئه‌های قدرت‌ها، تنها به دست خویش رقم خواهد زد.
در این راستا، ضمن ابراز تشکر و سپاس دوباره نسبت به این حضور و همراهی صمیمانه، فرزندان معنوی آن مادر و پدر نیز خود را موظف می‌بینند که راه آن پیشگامان را تا رسیدن به چشم‌اندازهای نو و نیل به نتیجهٔ مطلوب ادامه دهند.
