خیلی دور، خیلی نزدیک (ویژهنامه شبچراغ ماهنامه نسیم بیداری ـ پاییز ۱۳۹۰)
خیلی دور، خیلی نزدیک
منبع: ویژهنامه شبچراغ (ماهنامه نسیمبیداری)
تاریخ: پاییز ۱۳۹۰
ماهنامه نسیم بیداری تصمیم به انتشار ویژهنامهای به نام شبچراغ برای پرداختن به چهرههای تاثیرگذاری تاریخ معاصر ایران گرفته است و عوامل نشریه برای اولین شماره علی شریعتی را برگزیدهاند. در این ویژهنامه که به مناسبت سالروز تولد شریعتی روانهی کیوسکهای مطبوعاتی شده، مجموعهای از گفتوگوها و مقالات پیرامون دیدگاهها و زندگی شریعتی به چاپ رسیده است. این شماره از شبچراغ را میتوانید در ادامهی مطلب دریافت کنید.
(بیشتر…)رمز در سه اثر نمادين شريعتي (كوير، هبوط، انسان) | گروه نویسندگان (ادبیات پایداری ـ پاییز ۱۳۹۰ و بهار ۱۳۹۱)
رمز در سه اثر نمادين شريعتي (كوير، هبوط، انسان)
علوي مقدم مهيار • نيک انديش زهره • جاقوري فاطمه • کوهستانيان آرمان
منبع: ادبيات پايداري (ادب و زبان نشريه دانشكده ادبيات و علوم انساني كرمان)
تاریخ: پاییز ۱۳۹۰ و بهار ۱۳۹۱
نبود آزادي بيان در روزگار شريعتي، وي را به سوي کاربرد زبان رمز کشاند. او با داشتن آگاهي فراگير از ارزش درون مايه هاي نمادين و نگرش جامعه شناختي و زيباشناختي، توانست در آفرينش ژرف ترين و زيباترين نمادها، ماهرانه عمل کند. هنر بزرگ شريعتي، ارائه دو جنبه اساسي انديشه هايش با رويکرد «فرهنگ و تمدن ايراني – اسلامي» و «بازگشت به خويشتن» در چارچوب مفاهيم نو به خوانندگان است. وي دراين زمينه، از نمادسازي و رمزپردازي به خوبي بهره گرفت؛ به گونه اي که سبک او به الگويي براي بسياري از نويسندگان تبديل شد. اين نمادها را مي توان در هفت دسته جاي داد: انسان هاي متعالي و آرماني، انسان هاي منفي و ضد قهرمان، درون مايه هاي ديني، عناصر طبيعت، رنگ ها، جانوران و ديگر عناصر.
اين جستار، به بررسي رمز در سه اثر برجسته وي،كوير، هبوط و انسان، مي پردازد. گفتني است درهمه آثار شريعتي، مفاهيم رمزي و نمادين به گستردگي آشکار است ولي به نظر مي رسد که در اين سه اثر، نمود بيشتري دارد. «بازگشت به خويشتن خويش»، «جوياي حقيقت بودن» و «جوياي معرفت و كمال انساني بودن»، از کارکردهاي بنيادين اين رمزها ونمادهاست و بسامد بالاي اين شگرد بياني، رمز را به يکي از بارزترين عوامل سبك سازدر نثر شريعتي تبديل کرده است.
مناظره مکتوب دربارهی شریعتی | احسان شریعتی (روزنامه جام جم ـ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۰)
مناظره مکتوب دربارهی شریعتی
احسان شریعتی
منبع: روزنامه جام جم
تاریخ: ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۰
روزنامه جام جم ۴ اردیبهشت امسال مصاحبهای با حجت الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی، رئیس بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی ایران به چاپ رساند و در قالب آن به بررسی مشکلات موجود در زمینه تدوین تاریخ انقلاب اسلامی پرداخت.
با طرح مطالب حجت الاسلام سیدحمید روحانی درخصوص مرحوم دکتر شریعتی در این مصاحبه، خبرنگار جام جم انتقاداتی را که در این زمینه به مصاحبه شونده وارد شده است مطرح کرد و سیدحمید روحانی هم در ادامه، توضیحاتی را در این زمینه ارائه داد.
به دنبال چاپ این مصاحبه، احسان شریعتی، فرزند مرحوم دکتر علی شریعتی، جوابیه ای را درخصوص مطالب طرح شده از سوی سیدحمید روحانی به روزنامه جام جم ارسال کرد که متن کامل آن اینک در اختیار شماست.
مورخ نمیتواند بیطرف باشد | سیدحمید روحانی (روزنامه جام جم ـ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۰)
مورخ نمیتواند بیطرف باشد
گفتوگو با سیدحمید روحانی
منبع: روزنامه جام جم
تاریخ: ۴ اردیبهشت ۱۳۹۰
آنچه در ادامه میخوانید متن گفتوگوی روزنامه جام جم با سید حمید روحانی است که در تاریخ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۰ پیرامون تدوین تاریخ انقلاب اسلامی صورت گرفته و بخشی از آن به فعالیت روحانی در دههی هفتاد پیرامون انتشار اسنادی از علی شریعتی مربوط میشود. مسائل مطرح شده از جانب روحانی، پاسخ احسان شریعتی را در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۰ موجب شد که متن کامل این جوابیه را نیز میتوانید اینجا مطالعه کنید. (بیشتر…)
شریعتی در نگاه پژوهشگران غربی | حسینعلی نوذری (نشست «شریعتی و گفتمان عدالت اجتماعی ـ آذر ۱۳۹۰)
شریعتی در نگاه پژوهشگران غربی
حسینعلی نوذری*
منبع: متن سخنرانی در نشست «شریعتی و گفتمان عدالت اجتماعی»
تاریخ: ۲۳ آذر ۱۳۹۰
در ابتدا باید بگویم که هیچ ضرورتی ندارد شریعتی را خارج از بسترها و مناسباتی که در آن میزیست و حرف میزد بررسی کرد. کلام شریعتی برخلاف دیسکور محافظهکارانۀ زمانهاش و فضایی که بسیاری را به محافظهکاری وامیداشت و مانعی برای بیان شفاف الگوهای نظریشان میشد، کلامی است بسیار رسا و نوعی خطابه که او به خدمت میگرفت. شریعتی این امتناعها را نمیپذیرفت. او به عنوان یک متفکر و یک دردآشنا از بستر مناسبات اقتصادی، اجتماعی، فکری، فرهنگیای که در آن میزیست بیشک تاثیر میپذیرفته است. طرح این مسائل جای شبهه و شک و تردید ندارد. کسانی که با این فراز و فرودها آشنایی داشته باشند میدانند که شریعتی هم مانند هر انسانی همواره در حال تغییر بود و در صیرورت مداوم. شریعتی ِ آن زمان را با معیارهای امروزی بررسی کردن بیراهه رفتن است. در واقع او را باید از یک سو براساس معیارهای زمانۀ خود او و از سوی دیگر براساس دریچهها و زوایای دید امروزی بسنجیم.
شریعتی، اصالت، زمان | محمود اکسیریفرد (نشست «شریعتی و گفتمان عدالت اجتماعی ـ آذر ۱۳۹۰)
شریعتی، اصالت، زمان
محمود اکسیریفرد*
منبع: متن سخنرانی در نشست «شریعتی و گفتمان عدالت اجتماعی»
تاریخ: ۲۳ آذر ۱۳۹۰
بناست از شریعتی سخن بگوییم. سخن گفتن از شریعتی دشوار است. در گذر بیش از نیم قرن چیزهای بسیاری از او آموختهایم و با اندیشههای او زیستهایم و خود را از دریچۀ نگاه او دیدهایم و با او به سبکی دگرگونه از زیستن و دیدن و اندیشیدن رسیدهایم. شریعتی در ناخودآگاه ما رخنه کرده و قوامبخش پارهای از هستی ما شده؛ پس نمیتوان چنان که باید از شریعتی فاصله گرفت و او را چون ابژهای مستقل و منزوی نقد کرد. نیروی شریعتی در سویههای گوناگون حیات سیاسی و فکری و فرهنگی ما منتشر شده و برای ما پایهگذار شیوهای یگانه برای «بودن» در «اینجا و اکنون» شده است. آنچه اهمیت بسزایی به شریعتی میدهد میانجیگری او در شکلدهی به مدرنیتۀ ایرانی بوده. هنگامی که حیات سیاسی و اجتماعی ما در متن دگردیسیهای مدرن شناور شد شریعتی با ژرفاندیشی در مدرنیتۀ غربی و تلاش برای فهم پیامدهای مدرن شدن در متن سنتهای بومی چتری ساخت تا ما در سایهاش پذیرای واقعیات مدرن شویم. شریعتی واردکنندۀ مدرنیته یا مبلغ مدرنیسم نبود و بر خلاف بسیاری از معاصرین مقهور کژفهمی و مقاومت کور در برابر نیروهای مدرن نشد. آنچه او کرد لختی درنگ در برابر دگرگونیهای نوپا بود تا بتواند به «فاصلهای انتقادی» از امواج نوپا اما نیرومندِ جدید دست یابد و برای لحظاتی سرنوشتساز به رابطۀ «ما و مدرنیته» بیندیشد. دریافتهای برنده و تحلیلهای درخشان شریعتی از شرایط معاصر در حوزههای فکری و سیاسی و فرهنگی و اجتماعی منتشر شد و پذیرش عام یافت، به گونهای که در فضای فکری و روشنفکری هر ایدهای ناگزیر شد با شریعتی وارد گفتگو شود. آثار او مسائل ژرفی را در حوزۀ دین، اندیشه و مسائل اجتماعی طرح کرد و به ناگفتههای بسیاری پرداخت، پایهگذار شیوههای گوناگونی از اندیشیدن شد و نقشی بیبدیل در سوددهی به جریانهای سیاسی و دینی و اجتماعیِ ایران مدرن ایفا کرد. تأملات شریعتی در رویدادهای جاری و اندیشیدن به آیندۀ سنتهای بومی در متن مدرنیته باعث شد مدرنیته نااندیشیده وارد این مرز و بوم نشود.
پدیدارشناسی «به رسمیت شناخته شدن برابری انسانها» در علی شریعتی و اکسل هونت | حسین مصباحیان (نشست «شریعتی و گفتمان عدالت» ـ ۲۳ آذر ۱۳۹۰)
پدیدارشناسی «به رسمیت شناخته شدن برابری انسانها» در علی شریعتی و اکسل هونت
حسین مصباحیان*
منبع: متن سخنرانی در نشست «شریعتی و گفتمان عدالت»
تاریخ: ۲۳ آذر ۱۳۹۰
شریعتی و گفتمان عدالت | احسان شریعتی (نشست «شریعتی و گفتمان عدالت اجتماعی ـ آذر ۱۳۹۰)
شریعتی و گفتمان عدالت
احسان شریعتی
منبع: متن سخنرانی در نشست «شریعتی و گفتمان عدالت اجتماعی»
تاریخ: ۲۳ آذر ۱۳۹۰
به نام خداوند محرومان و زحمتکشان
در نظریۀ «عرفان، برابری، آزادی» که متعلق به دورۀ پایانی حیات شریعتی است، برابری نه تنها نشانگر آرمان عدالت اجتماعی است بلکه – همچون دیگر بدیلهای شریعتی- راهکاری علمی، فنی و کاربردی نیز دارد. در نخستین اثر شریعتی، کتاب ابوذر غفاری، تعبیر سوسیالیست خداپرست به کار برده میشود. باید دید که شریعتی چه درکی از این تعبیر و چه نسبتی با جنبش سوسیال دموکراسی و سوسیالیزم اروپایی داشته است. این جریان در درون خود گرایشهای مختلفی داشته است. به طور مشخص میتوان به انشعاب بزرگی که در جنبش سوسیال دموکراسی بعد از لنین صورت گرفت اشاره کرد، انشعابی که جنبش سوسیال دموکراسی را به شرق و جنوب منتقل کرد. سوال این است که شریعتی در میان این سنتهای متفاوت و موازی در مارکسیسم و سوسیالیزم با کدام قرابت و نسبت بیشتری داشته است؟
تحلیل مارکس ـ وبری از جامعه ایران | گفتوگو با حمیدرضا جلاییپور (روزنامه شرق ـ ۲۱ تیر ۱۳۹۰)
تحلیل مارکس ـ وبری از جامعه ایران
جامعهای که شریعتی می شناخت در گفت وگو با حمیدرضا جلایی پور
منبع: روزنامه شرق
تاریخ: ۲۱ تیر ۱۳۹۰
روزنامه شرق در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۹۰ مطالب صفحه اندیشه خود را به شریعتی اختصاص داده است. گفتوگوی مسعود رفیعی طالقانی با حمیدرضا جلاییپور از جمله مطالب منتشر شده در این شماره است که متن کامل آن را میتوانید در ادامه بخوانید.
شریعتی؛ ۳۰ سال مجادله (ضمیمه روزنامه شرق ـ ۲۹ خرداد ۱۳۹۰)
عصیانگر هنوز بحث برانگیز است
منبع: ضمیمه روزنامه شرق
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۳۹۰
روزنامه شرق، صفحات ضمیمه یکشنبه، ۲۹ خرداد ۱۳۹۰ خود را به شریعتی اختصاص داده است. این پرونده ۱۶ صفحه ای با کاریکاتوری از افشین سبوکی بر روی جلد تحت عنوان «عصیانگر هنوز بحث برانگیز است : ۳۰ سال مجادله» و با مقدمه ای از احسان شریعتی آغاز شده است. مقالات ذیل در این پرونده عبارت اند از: