Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Search in posts
Search in pages

بنیاد فرهنگی شریعتی بر آن است که طی سلسله دفترهایی، پرونده‌های ویژه‌ای را پیرامون نسبت اندیشهٔ شریعتی و حوزه‌های مختلف تفکر و مسائل دوران انتشار دهد. هدف از انتشار این دفاتر عبارت است از:
۱. بازنشرمهمترین مقالات، نشست‌ها و تولیدات فکری که در طی دو دهه اخیر انتشار یافته اند و مراجعه دوباره به آنها نشان دهنده تداوم ایده‌هایی است که چهل سال پس از شریعتی همچنان مطرح و مناقشه برانگیز است. • ۲. ضرورت تجمیع و دسته‌بندی موضوعی مقالات آرشیوی به قصد انسجام بخشی و طرح افکنی مباحث در جامعه فکری ما. • ۳. طرح مباحث جدید با انجام مصاحبه‌ها و برگزاری نشست‌ها ی حول مباحث فکری و اجتماعی روز.
تاکنون سه جلد از دفاتر بنیاد تحت عنوان، در حاشیه متن (۱۳۷۹)، خودکاوی ملی در عصر جهانی شدن (۱۳۸۱) و دین و ایدئولوژی (۱۳۸۵) انتشار یافته‌اند. انتشار دفترهای بنیاد در دوره‌ جدید به شکل منظم و الکترونیک پی گرفته خواهد شد.

دفترهای بنیاد | شماره ۷ | مراقبت از نهال امید (اردیبهشت ۱۴۰۲)

دفترهای بنیاد | شماره ۷ | مراقبت از نهال امید (اردیبهشت ۱۴۰۲)

تاریخ نشر: اردیبهشت ۱۴۰۲

هفتمین شماره دفترهای بنیاد با عنوان مراقبت از نهال امید منتشر شد. این شماره دربردارنده‌ی متن مکتوب سخنرانی‌هایی پیرامون وقایع سال گذشته‌ی ایران و جنبش «زن، زندگی، آزادی» است. در مقدمه‌ی این شماره می‌خوانیم:

(بیشتر…)

نسبت شریعتی و معنای زندگی

زندگی یعنی نان، آزادی، فرهنگ، ایمان و دوست داشتن (۱۳۵۶)
در شبی از آن «ششصد شب تنهایی» خواب بودم. خواب دیدم که تالار بزرگی است بی‌سر و پایان و تمامی چهره‌های آشنایم جمع‌اند و من از انسان و زندگی و عمر و فلسفه‌ی زیستن و بودن حرف می‌زدم. یکی از میان جمع برخاست و پرسید:

شما که همیشه از انسان و فلسفه‌ی وجود و معنی زندگی و این مسائل حرف می‌زنید، قبلاً باید یک حقیقت اولیه و اساسی را روشن کنید و آن موضوع اصلی همه‌ی این مباحث و تمامی این نظریات است. اصلاً می‌توانید بگویید: زندگی خود چیست؟

آدم در خواب توانایی‌هایی دارد که در بیداری فاقد است. بی‌درنگ و بااطمینان گفتم: «یادداشت کنید! نان، آزادی، فرهنگ، ایمان و دوست داشتن.»

(بیشتر…)

دفترهای بنیاد | شماره ۶ | ساختن همبستگی: در ستایش رؤیای مشترک (تیر ۱۴۰۱)

دفترهای بنیاد | شماره ۶ | ساختن همبستگی: در ستایش رؤیای مشترک

تاریخ نشر: تیر ۱۴۰۱

 

ششمین شماره دفترهای بنیاد به مناسبت چهل و پنجمین سالگرد شهادت شریعتی و در پی برگزاری نشست مجازی «چشم‌انداز شریعتی رویاروی بحران امروز» منتشر شده است. سخنرانی‌های این نشست در کنار دو مقاله‌ی ارائه شده در سلسله‌ نشست‌های بنیاد شریعتی،‌ مطالب این شماره را تشکیل می‌دهند.

(بیشتر…)

دفترهای بنیاد | شماره ۵ | شایعه‌ای به نام شریعتی (آذر ۱۴۰۰)

دفترهای بنیاد | شماره ۵ | شایعه‌ای به نام شریعتی

تاریخ نشر: آذر ۱۴۰۰

(بیشتر…)

دفترهای بنیاد | شماره ۴ | شریعتی و «نا»بنیادگرایی (مهر ۱۴۰۰)

دفترهای بنیاد | شماره ۴ | شریعتی و «نا»بنیادگرایی

تاریخ نشر: مهر ۱۴۰۰

 

«در مشـی شریعتی، توجـه بـه مسئله ی اجتماعی از چند جهت بارز است: شریعتی پس از دانشگاه به حسینیه ارشاد رفت، زبان عامتری نسـبت به زبان تخصصی دانشـگاهی برگزید و مضامین و مباحث عمومی تری انتخاب نمود، دین را به عنوان هسـته ی سـخت فرهنگ مردم شناسـایی کرد و حیات دینی مـردم را موضـوع نقـد و اصلاح خـود قـرار داد. انتخـاب نقـش روشـنفکر جمعـی و عمومـی، نقـد و اصلاح دیـن زیسـته و همچنیـن توجـه بـه امـر اجتماعـی بـا تاکیـد بـر عدالـت و دموکراسـی اجتماعـی، از ویژگی‌های بـارز مشـی شـریعتی بـود و بـه میزانـی کـه پـروژه اش در ایـن مسـیر پیـش رفت، موفق تر عمل کرد. از این روست که به تعبیر علی رهنما، شریعتی نخستین روشنفکری بود که فعالیت هایش توانست با یک جنبش عمومی در جامعه پیوند خورده و تأثیرگذار باشد. از این رو بازگشـت به این الگوی اجتماعی اصلاح دینی با اصلاح اجتماعی قرابت دارد، می توانـد بـه عنـوان بدیـل بنیادگرایـی مطـرح گـردد. بازسـازی، تقویـت و بازپـس گیـری جامعـه و اصلاح دیـن ، محورهـای ایـن پروژه ی بدیل هسـتند.»

سارا شریعتی. برگرفته از سخنرانی «اصلاح دینی، همچون‌ اصلاح اجتماعی» ۱۹۹۶

(بیشتر…)

دفترهای بنیاد | شماره ۳ | ویژه‌نامه‌ی استاد محمدرضا حکیمی؛ حکیم تفکیک و عدالت (شهریور ۱۴۰۰)

دفترهای بنیاد | شماره ۳ | ویژه‌نامه‌ی استاد محمدرضا حکیمی؛ حکیم تفکیک و عدالت

تاریخ نشر: شهریور ۱۴۰۰

(بیشتر…)

دفترهای بنیاد | شماره ۲ | رو به کدام قبله؟ (مرداد ۱۴۰۰)

دفترهای بنیاد | شماره ۲ | رو به کدام قبله؟

تاریخ نشر: مرداد ۱۴۰۰

 

شریعتی پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۴۳ و آغاز سخنرانی های خود در حسینیه ارشاد و دانشگاههای سراسری ( تهران، مشهد، آبادان، اهواز و…) تا پایان زندگی اش در سال ۱۳۵۶، پنج عنوان سخنرانی پیرامون قیام امام حسین، فلسفه شهادت و حادثه عاشورا داشته است. اولین بار در سال ۱۳۴۹، حسین وارث آدم را می‌نویسد و سه نوبت آن رادر حسینیه ارشاد قرائت می‌کند و آخرین بار، نوشته ای در باره «حر» در سال ۵۵ که در منزل محمد همایون و در حضور جمع خوانده شده است. او حدودا ۱۴ عنوان سخنرانی در باره امام علی، دو عنوان در باره امام سجاد و فلسفه نیایش، در باره ابراهیم( میعاد با ابراهیم)، در باره پیامبر (سیمای محمد، محمد می‌میرد، از هجرت تا وفات و…کتاب اسلام شناسی ۳۰ و..) درباره فاطمه، استراتژی امامیه( شیعه یک حزب تمام) سخنرانی و نوشته دارد و همگی در همین بازه زمانی اما بی‌تردید بیشترین بازتاب‌ها در همان سال‌ها و تا به امروز مربوط به دو اثر «شهادت» و «پس از شهادت» و «حسین وارث آدم» است؛ چه به عنوان آثار بسیج کننده و تاثیر گذار در میان جوانان دهه پنجاه و دهه شصت (در جبهه و خیابان) و چه به عنوان آثاری تقلیل دهنده که کاربرد دین را به وجه مبارزاتی و عملی آن محدود ساخته‌اند… تردیدی نیست که این ۵ عنوان و به خصوص کتاب «شهادت» (اسفند ۱۳۵۰) در آغاز انقلاب در تیراژ صدهزار تکثیر می‌شده و برخی از جملات این سخنرانی بر سر در بسیاری از وصیتنامه های جوانان جنگ و نیز مخالفین نظام بر آمده از انقلاب می‌نشسته است. پرسش این بوده و هست که آیا بازتاب وسیع این آثار را باید به دلیل همسویی با رادیکالیزه شدن فضای مبارزاتی در آغاز دهه پنجاه دانست یا به دلیل جایگاه ویژه امام حسین در جامعه ما و در میان شیعیان…؟ مسلم آن است که هنوز محتوای این آثار موضوع تحلیل و نقد است و در کنار موضوعاتی چون «بازگشت به خویش»، «ایدئولوژیک کردن دین»، «انقلاب یا رفرم»، از پرونده‌های همواره گشوده‌ی مربوط به «شریعتیِ متهم» است.

(بیشتر…)

دفترهای بنیاد | شماره ۱ | شریعتی و دموکراسی (تیر ۱۴۰۰)

دفترهای بنیاد | شماره ۱ | شریعتی و دموکراسی

تاریخ انتشار: تیر ۱۴۰۰

 

اولین دفتر از دور دوم دفاتر بنیاد تحت عنوان «شریعتی و دموکراسی» انتشار می‌یابد. انتخاب این موضوع به دلیل اهمیت دموکراسی در جامعه ی امروز ایران و مسالهٔ دموکراسی در اندیشهٔ شریعتی است. نقد شریعتی بر دموکراسی لیبرال و طرح دموکراسی متعهد در امت و امامت، یکی از مناقشه آمیزترین مباحث در اندیشهٔ اوست که در جامعهٔ فکری ما بازتاب بسیاری داشته و نقدهای بسیاری نیز برانگیخته است. شریعتی که آزادی را شرط انسانیت می‌داند و می‌نویسد «انسانی که از آزادی محروم است انسان نیست و انکه آزادی را از من می‌گیرد دیگر هیچ چیز ندارد که عزیز تر از آن به من ارمغان دهد» ( م. آ. 25. ص 360) آیا اندیشمند دمکراسی نیز هست؟ این موضوع مورد بحث در پرونده ای‌ است که به آزادی و دمکراسی در اندیشه ی شریعتی اختصاص یافته است.

(بیشتر…)