هنر

مجموعه آثار ۳۲

علی شریعتی؛ تهران، انتشارات اندیشمند، چاپ اول بهار ۱۳۶۱، قطع رقعی، تیراژ ۱۰/۰۰۰

مجموعه‌ی «هنر»، شامل یک بخش اصلی و یک بخش ضمیمه‌ها ـ که حاوی دو قسمت است ـ به شرح زیر است:

• هنر در انتظار موعود.  این بخش که کنفرانس دکتر شریعتی در تالار رازی دانشگاه  مشهد بوده، پیش از این در کتابی مستقل تحت همین عنوان منتشر شده است. از آن‌جا که نوار کنفرانس مزبور را به دست نیاوردیم، آن کتاب را مأخذ قرار دادیم و پس از انجام اصلاحات و تصحیحات لازم، آن را در این مجموعه گنجاندیم.
• مذهب «در»ی است و هنر «پنجره»ای.  قسمتی از دروس شفاهی دانشکده‌ی ادبیات دانشکده‌ی مشهد در سال تحصیلی 47-46 است که از جزوه ای تحت عنوان «معارف اسلامی» استخراج کردیم.
• هنر، گریزی از «آن‌چه هست».  این بخش که در آبان ماه 1348 در کلاس تدریس شده است، از میان پلی‌کپی‌های منتشره از سوی دانشجویان دانشکده‌ی ادبیات برای این مجموعه انتخاب شده است.
• در نقد و ادب.  کتابی است از نویسنده‌ مصری -دکتر مَندور- که به توصیه‌ی دکتر فیاض، استاد راهنمای دکتر شریعتی، شریعتی آن را در سال آخر دوره‌ی لیسانس (۱۳۳۷) در دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه مشهد به عنوان پایان‌نامه از زبان عربی به فارسی ترجمه کرده است. ده سال بعد در سال ۱۳۴۶ پس از بازگشت از فرانسه، شریعتی تصمیم به چاپ این کتاب می‌گیرد و مقدمه‌ی دوم را به این منظور می‌نویسد اما چاپ آن به تعویق می‌افتد. مقدمه‌ی سوم را دکتر شریعتی به هنگام انتشار آن در سال ۱۳۴۹ – با تیراژ دو هزار نسخه، «با سرمایه‌ی مؤلف» و با مقدمه‌ی دکتر غلام‌حسین یوسفی- به کتاب افزوده است.   این مقدمه ، کمی بعد در کتاب کویر نیز تحت عنوان «خداگونه‌ای در تبعید»به چاپ می رسد. شریعتی خود این متن را در پایان درس سوم  روخوانی می کند.
• نمایش‌نامه«ظلم بر پایه عدل»! این نمایش‌نامه که تاریخ تحریر آن دقیقاً مشخص نیست در سه پرده‌ی کوتاه نگارش یافته و یکی از عبارات داخل متن به منزله‌ی عنوان آن برگزیده شده است.
• گزیده‌ای از اشعار. این بخش شامل برگزیده‌ی اشعاری از علی شریعتی است که عمدتا در دهه سی و سال های اول چهل سروده شده.  ملاک انتخاب و انتشار آن‌ها در این مجموعه از یک سو عمل به سفارشی است که وی جهت جمع‌آوری و چاپ چهار شعر «غریق راه»، «در کشور»، «شمع زندان» و «قوی سپید» – که در وصیت‌نامه‌اش کرده است [ر. ک. به م. آ. 1 بخش دو وصیت] و از سوی دیگر تشخیص «دفتر» است در مورد بعضی از اشعاری که قبلاً در گوشه و کنار به چاپ رسیده بود. (شعر «در کشور» پیدا نشده است)هرچند شریعتی جز چهار شعر فوق، توصیه به سوزاندن بقیه‌ی اشعاری کرده بود که در کتابچه‌ی شعرش نوشته بود ولی به علت این‌که برخی از این اشعار در دوران پس از انقلاب بدون در نظر گرفتن سفارش وی منتشر شده بودند، گردآوری آن‌ها در این مجموعه ضروری تشخیص داده شد.

ضمیمه‌ها

• «شعر چیست؟» دست‌نویسی است کوتاه و ناتمام .
• «عبرتی و حکایتی».  دست‌نوشته‌ای که به تاریخ 12/11/48 به دنبال تعطیلی روزنامه توفیق در مشهد نوشته شده است.

یادآوری این نکته حائز اهمیت است که شریعتی مطالب پراکنده و متفرقه‌ای درباره‌ی هنر نوشته است اما به دلیل عدم انسجام موضوعی و نیز ناتمام بودن غالب آن‌ها از چاپ‌شان در این مجموعه خودداری شده است.

نویسنده : اپراتور سایت تاریخ ارسال : می 3, 2016 1143 بازدید