بزرگداشت استاد محمدتقی شریعتی (تالار شهر مشهد ـ شهریور ۱۳۹۸)
جانِ جهانِ دانش و اخلاق
با ابتکار انجمن چهارسو، و همت و همراهی شورای شهر و سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد، مراسم گرامیداشت مرحوم استاد محمدتقی شریعتی، پایهگذار نواندیشی دینی ایران، در مشهد برگزار شد. در این مراسم مقصود فراستخواه، احسان شریعتی، محمدعلی مهدوی راد و هادی خانیکی سخنانی دربارهی زندگی و اندیشه استاد شریعتی ایراد کردند. همچنین دو کتاب «یادها و خاطرهها» و «گزیدهٔ آثار استاد محمدتقی شریعتی» در این مراسم رونمایی شد. گزیدهای از سخنرانیهای ایراد شده در این مراسم را میتوانید در ادامهی مطلب بخوانید.
مقصود فراستخواه:
محمدتقی شریعتی پایهگذار پروژه نواندیشی دینی در ایران است که ارزش هویتی ایران را زنده کرد.
در اوایل دهه ۲۰ که محمدتقی شریعتی در شهر مشهد فعالیت میکرد هیچ یک از جریانهای عمده جدیدِ هویتاندیشِ حساس در باب هویت ایرانی هنوز فعال نشده بودند.
محمدتقی شریعتی از نخستین موسسان و بانیان اصلاح فکر شیعی و تولید روایت انسانی، اخلاقی، عقلانی و آزادمنشانه از میان خود صنف شیعی ایران است.
پروژه فکری نواندیشی دینی استاد شریعتی، سرمایه اجتماعی و پیوند اجتماعی برای ایران ایجاد کرد و بر اساس آن جنبشهای کوچک اجتماعی شکل گرفت و زیست مؤمنانه را با تجربه دینی در فضای سنتی و زیستن در دنیای جدید پیوند داد.
در نواندیشی دینیِ استاد شریعتی، ارزش آزادیخواهانهای وجود دارد که نسبت به محنتهای بشری احساس مسئولیت اجتماعی ایجاد کرد.
احسان شریعتی:
روش استاد شریعتی در دهه ۲۰ روش گفتوگویی بود. امروز مفهوم گفتوگو مفهومی فلسفی و جدی است و استاد شریعتی در اوج درگیریها و تعارض بین اندیشههای سنتی با مدرنیته، با روش گفتوگویی در خیابان با این جریانها وارد گفتوگو میشد.
محمدعلی مهدوی راد:
مشی استاد شریعتی مشی پیامبرانه بود و تحریفزدایی و آگاهیبخشی میکرد.
محمدتقی شریعتی بازیگر بود نه تماشاگر؛ میجوشید و میخروشید.
وی عاشق اهل بیت، امامت و ولایت، انسانیت و آزادی بود.
هادی خانیکی:
وی مجموعهای ترکیبی از خصوصیتهایی است که در گفتمان روشنفکری دینی شخصیتی ویژه ساخته است.
استاد شریعتی دینمداری است سازگار با آزادی و عدالت، خردگرا، عقلانی، زمانهشناس و مسألهمحور، نه مساله گریز که با رویکرد گفتوگوییِ هویتسازِ مبتنی بر دین و سازگار با شرایط زمانه، زیست مؤمنانه را در مقابل کنش روشنگرایانه قرار میداد.
استاد شریعتی روشنفکری پُرمخاطب بود و فهم زیادی از مسائل زمانه خود داشت.
شریعتی عرصهای عمومی خلق کرد که در آن کسانی که صاحب اندیشه هستند بتوانند مخاطبان خود را پیدا کنند و بدانند اگر بحران مخاطب دارند ریشه آن در بحران اندیشه خودشان در جامعه است.
اندیشه و زبان استاد شریعتی با دردهای مردم آشنا بود و او از عرصه عمومی دین برای پیشبرد آزادی و گفتوگو قدمهای بزرگی برداشت که وی را به مدل سقراطی نزدیک میکرد.
استاد شریعتی از ابزار سخنوری در زمان خود استفاده میکرد و سیاستورزی بود که عافیتطلبی نمیکرد، در انتخابات شرکت میکرد و در نهضت مقاومت ملی نیز حضور داشت.