چه باید کرد؟ ـ م.آ ۲۰ (چاپ اول – ۱۳۶۰)
چه باید کرد؟
مجموعه آثار ۲۰
علی شریعتی؛ تهران، انتشارات قلم، چاپ اول زمستان ۱۳۶۰ ، قطع رقعی، تیراژ ۱۰/۰۰۰
«چه باید کرد؟» این مجموعه نیز همچون برخی از عناوین مجموعه آثار یکی از عناوین سخنرانی های شریعتی را بدل به تیتر اصلی مجموعه کرده است که در عین حال شامل 9 بخش اصلی و یک بخش ضمیمهها است که خود شامل دو قسمت است. این بخشها عبارتند از:
* پیام امید به روشنفکران مسئول (تفسیر سورهی روم): این سخنرانی که در تاریخ 5 آبان 1351 در تالار حسینیهی ارشاد ایراد شده، پس از پیاده شدن توسط شریعتی تصحیح و تکمیل شده است.
*روشنفکر و مسئولیت او در جامعه: این سخنرانی در تالار حسینیهی ارشاد در تاریخ 30 و 31 مرداد ماه 1349 در دو شب متوالی ارائه شده است. عناوین مختلف این بخش از سوی دفتر تدوین و تنظیم مجموعه آثار دکتر علی شریعتی انتخاب شده است.
*مخروط جامعهشناسی فرهنگی: این سخنرانی در دانشکدهی نفت آبادان صورت گرفته و تاریخ آن مشخص نیست.
*راه سوم: این بخش نیز یکی از سخنرانیهای دکتر شریعتی است که در 26 مهر 1351 در مدرسهی عالی دختران ایراد شده است.
*خودآگاهی و استحمار: این سخنرانی نیز در مدرسهی عالی دختران عرضه شده و تاریخ برگزاری آن 27 مهر 1351 است. تیترها و عناوین این بخش توسط دفتر تدوین و تنظیم مجموعه آثار دکتر علی شریعتی انتخاب شده است.
*از کجا آغاز کنیم؟ تاریخ این سخنرانی اول آذر 1350 و محل آن دانشگاه صنعتی شریف (آریامهر سابق) است و جزو چاپهای اولیهی حسینیهی ارشاد است و دکتر شریعتی آن را تصحیح کرده است.
*استخراج و تصفیهی منابع فرهنگی: این سخنرانی از سلسله سخنرانیهای شریعتی در دانشکدهی نفت آبادان است اما تاریخ آن مشخص نیست.
*چه باید کرد؟: مطالب این بخش ابتدا به صورت سخنرانی در تالار حسینیهی ارشاد ارائه و پس از تکمیل توسط خود شریعتی به صورت کتاب منتشر شده است. متآسفانه صوت این سخنرانی در دسترس نیست.
*روشنفکر مسئول کیست؟: این دستنوشته تا به حال در مجموعه اثار20 به چاپ رسیده است و با این توضیح که به دلیل تشابه با مضامین مجموعه آثار 4- بازگشت به خویش-(که در بخش بازگشت به کدام خویش آمده است،) به نظر می آید متعلق به دو سال آخر عمر وی باشد در واقع بخش اول نوشتهای است که با عنوان «ایدئولوژی 3» در مجموعه آثار شمارهی ۲۳، جهانبینی و ایدئولوژی تا کنون به چاپ رسیده است. به نظر می اید دست اندرکاران تدوین آثار در اروپا که این دستنویس را در اختیار داشته اند تصمیم می گیرند بخشی از این متن را در مجموعه آثار 4 به چاپ برسانند و بعدها مسئولین دفتر تدوین آثار در ایران متوجه دور افتادگی این دو قطعه از یکدیگر نشده اند. تاریخ این متن نامشخص است اما با توجه به مضامین موجود در متن به نظر میآید مربوط به پس از آزادی شریعتی از زندان در سال 1354 و به دنبال تغییر ایدئولوژی در سازمان مجاهدین باشد.
ضمیمهها:
این بخش از دو قسمت پرسش و پاسخ تشکیل شده که در دو نوبت متفاوت مطرح شدهاند و به خاطر اینکه در مجموع با مطالب بخشهای اصلی از نظر محتوا و خط فکری نزدیکی و سازگاری دارند، ضروری دیده شده که به این مجموعه ضمیمه شوند. قسمت اول این بخش پیشتر با عنوان «رسالت روشنفکر در ساختن جامعه» در مجموعهای به نام «انسان و اسلام» و قسمت دوم در مجلهی پیام منتشر شده است.