«شریعتی در دنیای مجازی» | سوسن شریعتی (روزنامه شرق ـ ۲ آذر ۱۳۹۰)
شریعتی در دنیای مجازی
سوسن شریعتی
منبع: روزنامه شرق
تاریخ: ۲ آذر ۱۳۹۰
شریعتی، در هزارتوی دنیای مجازی، هفتاد و هفت-هشت سال پس از تولدش، راه غریبی را میپیماید.همان راهی که خیام در لابیرنت تاریخ پیمود: تبدیل یک چهره به یک بهانه، یک نماد و فاصله گرفتن از یک تاریخیت اولیه. خیام نماد یا بهانهای برای همه دلهای پر تردید و کافرکیش و نومید از جاودانگی میشود تا از خلال نام او تنهاییها و سرگشتگیهایشان را به گوشها برسانند و با نسبت دادن ِ همه پرسش ها و تردیدهایشان به او یک فرهنگ مخفی موازی را در کنار فرهنگ مسلط بشناسانند. امکانی برای تجربهی جور دیگری بودن، دیدن. همانی که «خیامیات» نام گرفته است. همین اتفاق دارد برای شریعتی میافتد. مدتهاست و این آخریها با شتاب بیشتری. جملات بسیاری به نام شریعتی دست به دست میچرخد. در صدها فیسبوک و دهها وبلاگ و هزاران گوشی موبایل و.. جملاتی بیارجاع و بیآدرس و نشانی. جملاتی که فقط شباهت به یک حال و هوا دارند، شباهت به نوعی نثر، نوعی نگاه، یک موقعیت. هرکس هرچه دل تنگش میخواهد به او نسبت میدهد و این دلتنگیها غالباً از جنس عشق است و دین و سیاست و… عبور از خطوط ممنوع: از جنس ناسزا به روزگار باشد یا قدرت، عشق ممنوع یا ممکن، مضامین مشترک و مکرر این جملات سرگردان در جهان مجازی است. نوعی فرصت یا بهانه برای عاشقی یا دینداری، فرصتی که به کمک یک جمله، یک تلنگر و یا یک تذکر ایدهها را از دایره محدود بحث نظری خارج کرده و به کوچه و خیابان میفرستد و اسباب آزادی و بقای خود را فراهم میسازد. جملاتی گاه زیباتر از آنچه شریعتی گفته و گاه بیکیفیت تر. در بسیاری اوقات یک رومانتیسم رقیق آنها را تشخص میدهد. دیگر نمیشود جمع و جورش کرد. در آغاز میشد تکذیب کرد. رفرانس خواست، با یکی دو تا اطلاعیه موضوع را فاش ساخت و یا حتی امیدوار شد به گرفتن وکیل! امروز اما دیگر ماجرا از کنترل تحقیق علمی و کنترل حقوقی خارج است. این بار یک سری مضامین است که دست به دست میچرخد. مضامین را نمیشود تکذیب کرد، درد دلها یا به تعبیر امروزی، دلنوشتهها را نمیشود به دادگاه فرستاد و جریمه کرد. راههای خودش را دارد برای نشستن بر دلها و با دلها نمیشود در افتاد.
اینکه چه کیفیتی در نگاه، زندگی و شخصیت این متفکر چنین امکانی را فراهم ساخته، چرا مینویسند و به گردن او میاندازند، چه نوع کلامی را بر عهده او میگذارند، چرا کلام منتسب به او مشروعیت بیشتری پیدا میکند، مورد قبول واقع می شود، چرخ میخورد و راهش را باز میکند، چرا شایعه از خود واقعیت قدرتمند تر عمل میکند و… سوالاتی اند که دیگر باید اهالی علوم اجتماعی پاسخ گویند. آنچه مسلم است وجود نوعی استعداد در زندگی و آثار شریعتی است برای زیستی آزاد و سیال . تولد، تولد، تولدش مبارک!
دانلود صفحات ۱ و ۲۰ روزنامه شرق (۲ آذر ۱۳۹۰)