از حسینیه ارشاد تا گشت ارشاد؛ زن در اندیشه شریعتی | هادی حکیم شفاهی (سایت اینترنتی زیتون ـ ۲۷ خرداد ۱۴۰۲)

از حسینیه ارشاد تا گشت ارشاد؛ زن در اندیشه شریعتی

هادی حکیم شفاهی

سایت اینترنتی زیتون

۲۷ خرداد ۱۴۰۲

مقدمه

یکی از ویژگی های مهم اندیشه «اصل پیوستگی» است؛ پیوستگیِ اندیشه به اندیشه های گذشته و اندیشه های آینده. هیچ اندیشه ای یافت نمی شود مگر آنکه تاثیرپذیرفته از اندیشه های پیش از خود باشد. هر اندیشه ای به سه صورت، از اندیشه های پیش از خود تاثیر می پذیرد و توسعه می یابد:
۱. بسط و تکمیل
۲. اصلاح و تعدیل
۳. نفی و جایگزینی

هر اندیشمندی در مواجهه با اندیشه های پیش از خود، با یک صورت یا تلفیقی از صورت های فوق، حرکت فکری خویش را آغاز می کند. اگر اندیشمند، اندیشه های پیش از خود را صادق، معرفت بخش و یا راهگشا تشخیص دهد آن را برگرفته و به بسط و تکمیل آن می پردازد و اندیشه خویش را بر اندیشه های پیشین استوار می سازد. اگر اندیشمند، اندیشه های پیش از خود را در اساس، موجه دانسته ولی واجد ایراداتی تشخیص دهد آن را اصلاح و تعدیل می کند و پاره هایی از آن را برگرفته و پاره های دیگر را تغییر می دهد. و اگر اندیشمند، اساس اندیشه های پیشین را ناموجه یا ناتوان در حل مشکل تشخیص دهد، با مجاهدت فکری، اندیشه های جایگزینی برای آن خواهد یافت. در هر سه نوع مواجهه، حتی در مواجهه ی نفی و جایگزینی، شکل گیری و تکوین اندیشه ی جدید، مدیون اندیشه های پیش از خود است لذا اندیشمندان پیشین، میراث ارزشمندی برای امروز محسوب می شوند و گسست از اندیشه ی گذشتگان و مواجهه معرفت ستیزانه با میراث پیشین، با ماهیت پیوستگیِ تفکر، در تعارض است.

به بهانه فرارسیدن سالروز درگذشت دکتر شریعتی و تلاقی آن با جنبش زن، زندگی، آزادی که چندی ست اندیشه، فرهنگ و سیاست ایران زمین را متاثر ساخته است مروری خواهیم داشت بر اندیشه های علی شریعتی در خصوص مساله زن و تاثیرات اجتماعی آن. ابتدا روش شریعتی در تحقیق و شناخت دین و خوانش او از نسبت میان دین و مساله زن، معرفی خواهد شد. سپس، دیدگاه جامعه اندیشانه ی او نسبت به تیپ های زن در زمانه ی خویش، ترسیم خواهد شد و پس از آن، نگرش او به زن در قیاس با زن در جنبشِ مهسا واکاوی خواهد گشت.

آیا شریعتی مقصر وضع موجود است؟ | مهران صولتی (کانال تلگرام نویسنده ـ ۲۶ خرداد ۱۴۰۲)

آیا شریعتی مقصر وضع موجود است؟

مهران صولتی

منبع: کانال تلگرام مهران صولتی

تاریخ: ۲۶ خرداد ۱۴۰۲

بخش اول

بسیاری علی شریعتی را مقصر وضع موجود دانسته و او را شایسته لعن و نفرین می شمارند. برخوردی که آشکارا عصبی و گفت و گو ناپذیر به نظر می رسد. از همین رو بهتر است که ابتدا تاریخ چهاردهه گذشته را به چهار دوره متفاوت تقسیم کرده و سپس از نقش شریعتی در پدید آمدن وضعیت موجود سراغ بگیریم:

اندیشه شریعتی، آیا باید عطایش را به لقایش بخشید؟ | حمزه نوذری (روزنامه شرق ـ ۲۴ خرداد ۱۴۰۲)

اندیشه شریعتی، آیا باید عطایش را به لقایش بخشید؟

حمزه نوذری

منبع: روزنامه شرق (شماره ۴۵۷۶)

تاریخ: ۲۴ خرداد ۱۴۰۲

آیا از دیدگاه های شریعتی می توان برای بهتر کردن وضعیت امروز استفاده کنیم؟ آیا دیدگاه های شریعتی را فقط از منظر تاریخی باید مهم دانست یا مسائل و دغدغه های نظری و فکری او، مسائل امروز هم به شمار می آید؟ یا باید چنین تفکری را کنار گذاشت و از دست آن خلاص شد؟ نه مانند آن جامعه شناسی که شریعتی را روشنفکر و جامعه شناس بی بدیلی معرفی می کند که منظومه فکری وی دارای مفاهیم نوآور و بی نظیر برای فهم و سامان دهی جامعه نوین است و بازگشت به تفکرات او را دوای درد جامعه ایران می داند و نه همچون جوان دیروز و میانسال امروزی که فکر می کند دیدگاه شریعتی برای گذار از جامعه قدیم و گام گذاشتن در جامعه نو، فریبی بیش نبود، بلکه با کنارگذاشتن مضامینی که تداعی امر اخلاقی می کند، وظیفه ای در قبال تفکرات او بر دوش ما ست که همان روشن کردن برخی وجوه و بررسی انتقادی تفکرات وی است. کسانی هستند که خود را وابسته به تفکرات شریعتی می دانستند و امروز خود را برای داشتن چنین اعتقادی مقصر می شمارند و کسانی هم هنوز هستند که تفکر و اندیشه شریعتی را برای توضیح، تبیین و سامان دهی جامعه فعلی راهگشا می دانند.