شریعتی و جهان جهان‌های مشترک | محمدجواد غلامرضا کاشی (۲۹ خرداد ۱۴۰۲)
شریعتی و جهان جهان‌های مشترک
محمدجواد غلامرضا کاشی
منبع: کانال تلگرام نویسنده
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
علی شریعتی در اواخر عمر فکری‌اش بر سه‌گانه «عرفان، آزادی و برابری» تمرکز کرد. او به تلاش برای فهم ایدئولوژیک از دین پشت کرده بود.
تلاش بر فهم ایدئولوژیک، یک دین و جمع پیروانش را در کانون توجه قرار می‌دهد. باید کاری کنی پیروان یک گروه همبسته و متعهد شوند. در وهله اول باید به وضع فعلی‌شان حمله کنی و در همان حال به آنها گوشزد کنی یک گوهر تاریخی، یگانه و درخشان دارند و گناه‌شان غفلت از این گوهر است. این دو کار همراه هم، از یک طرف حس گناه را در پیروان شعله‌ور می‌کند و از طرف دیگر حس خودشیفتگی را در آنها برمی‌انگیزد. این دو در کنار هم کافی است تا برای غایت و هدفی که در سیاست داری، همبسته شوند.
آزادی و آگاهی؛ دو عنصر جداناپذیر دموکراسی در اندیشه دکتر شریعتی | هادی وکیلی (خبرگزاری ایسنا ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۲)
آزادی و آگاهی؛ دو عنصر جداناپذیر دموکراسی در اندیشه دکتر شریعتی
هادی وکیلی
منبع: خبرگزاری ایسنا
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
دکتر علی شریعتی مزینانی یکی از رهبران فکری و نظریه‌پردازان کلیدی انقلاب اسلامی بود که نه تنها به خاطر فعالیت‌های انقلابی و سیاسی بلکه به خاطر اندیشه‌ها، نظرات، نقدها و آثار گران‌بهایی که بر جای گذاشته است، آوازه و شهرت پیدا کرده است.
شریعتی توانست ارتباط خوبی با جوانان بگیرد و از طریق انتقال نظرات و الگوهای لازم، زمینه‌های ایجاد کشوری متمدن و خودساخته را فراهم سازد. او به تمام اندیشه‌های سیاسی باطل نقدی جدی وارد کرد و با طرح مقوله “بازگشت به خویشتن” اندیشه دستیابی به هویت ایرانی اسلامی را زنده کرد.
هادی وکیلی، استاد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد، در گفتوگو با ایسنا با اشاره به فرارسیدن سالروز درگذشت دکتر علی شریعتی، در خصوص برجسته‌ترین مشخصه اندیشه سیاسی این اندیشمند ایرانی، اظهار کرد: هرچند دکتر شریعتی به سیاست ورود کرده بود و این موضوع در مبانی نظری و اندیشه سیاسی و به طور غیرمستقیم در رفتار و کنش سیاسی‌اش هویداست، اما با این حال ظاهرا شریعتی به فعال سیاسی بودن چندان علاقه‌ای نداشته و بیشتر باید مسائل سیاسی را در مبانی نظری و اندیشه‌اش جستجو کرد.
(بیشتر…)شریعتی به مثابه آموزگار روحانیون! | اسدالله مرادی (کانال تلگرامی محسن رنانی ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۲)
شریعتی به مثابه آموزگار روحانیون!
اسدالله مرادی
کانال تلگرامی محسن رنانی
۲۹ خرداد ۱۴۰۲
در این همه‌سال، تنها یک‌بار (این‌جا) در فهرست نخبگانی که تحول‌خواه بودند اما توسعه‌خواه نبودند، نام دکتر شریعتی را هم آوردم. چرا دلم نمی‌خواهد او را نقد کنم؟ چون او آگاهانه اطلاعات غلط به ما نداد. ظاهرا، تا این‌جای فهم جمعی امروز ما، اطلاعاتش ناکافی بود اما او آگاهانه اطلاعات غلط به ما نداد. به احترام این صدق، تاکنون دست به بررسی پیامدهای خسارتبار اندیشه‌های او نبرده‌ام. دانش من برای نقد اندیشه‌های او کافی نیست، اما می‌توانم پیامدهای اندیشه‌های او را تحلیل کنم. ولی هنوز دلم نمی‌آید. او برای مدت زیادی عشق اندیشگی نسل ما بود.
بر عکس، در همان دهه شصت بود که از بنیانگذار عبور کردم، چون به این نتیجه رسیدم که او «آگاهانه» به نسل ما اطلاعات نادرست داد و از آن زمان هرچه گذشت این احتمال «آگاهانه بودن» دارد برایم بیشتر می‌شود.
این چند روز با دکتر اسداله مرادی (فیلسوف) درباره دکتر شریعتی گپ (چت) می‌زدم. مجموعه نکاتش درباره شریعتی به دلم نشست. خواهش کردم آنها را در یک متن کوتاه بنگارد. نگاشت و فرستاد. اجازه گرفتم که منتشرش کنم. این نوشته گرچه از اوست، اما حرف دل من نیز هست و با قابلگی من متولد شده است.
روح شریعتی شاد که سرمایه نمادین نسل ما بود که تا مرز تقدس رفت. شاید نسل ما بیش از همه اکنون می‌فهمد که چرا باید مراقبت کنیم که سرمایه‌های نمادین‌مان، مقدس و از دسترس نقد ما خارج نشوند.
محسن رنانی / ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
(بیشتر…)ارتباط با شریعتی در کویر | هادی خانیکی (روزنامه آرمان امروز ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۲)
ارتباط با شریعتی در کویر
هادی خانیکی
منبع: روزنامه آرمان امروز
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
انگار باید برای لحظه‌هایی به زندگی، آن هم در کویر بیندیشم. این هنر شریعتی است که دست‌کم به من، امکان پرتاب شدن از زمانی به زمان دیگر و از میدانی به میدان دیگر داده و مرا دوباره به میانه همان زمان و میدانی که بوده‌ام برگرداند. شریعتی گفته است: «وجودم تنها یک حرف است و زیستم تنها گفتن همان یک حرف اما بر سه گونه، سخن گفتن و معلمی کردن و نوشنت!» ولی تبینی اجتماعی این سه‌گانه در یک صورت‌بندی واحد از جنس بازخوانی‌های پیشینی است. به زبان دیگر، زیستن در آن واحد در دنیاهایی متمایزکه گاه از بیرون حتی متناقض هم به نظر می‌رسند؛ پدیده‌ای از جنس مرحله‌بندی‌های زیست تاریخی و نقل مکان‌های ذهنی و فکری از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت دیگر نیست؛ به تعبری اقبال لاهوری «سفر از خود به خودکردن است» و در برابر هم نهادن و به گفتوگو خواندن خودهای بیرونی خویش، در درون. زبان حال شریعتی از چنین جهان زیست چند وجهی و متکثری در عین حالی که از جنس سخن است، متفاوت با سخن هم هست:
«سخن گفتن خود جزئی از همان فهمیدن و احساس کردن است؛ سخن، گفتنی می‌شود شبیه گفتوگو کردن با خویش. سخن وسیله اثبات و انتقال نیست، خود یک نوع دم زدن، نوشیدن، چه می‌گویم؟ خود یک نوع زندگی کردن می‌شود. از «سارتر» شاهد نمی‌آورم؛ دل‌های ساده و دردمند مردم روستایی کویرکه از هراس این خلوت خالی و سکوت ابدی کویر، خفقان را در اعماق سوگوار و تشنه خویش احساس می‌کنند. آنچه را «سارتر» سخن شعر می‌داند و به نیروی نبوغ فلسفی و هنر شایسته منطق، بدان پی برده است، اینان به قدرت درد و اعجاز دل و هدایت نیاز یافته‌اند…»
(بیشتر…)متفکر میدان عمل | غلامرضا جمشیدیها (روزنامه ایران ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۲)
خوانش شریعتی در قامت یک جامعه شناس
متفکر میدان عمل
غلامرضا جمشیدیها
منبع: روزنامه ایران
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
غیبت نگاه تاریخی و فلسفی در جامعه شناسی مااساسا جامعه شناسی، علمی تاریخی است و سوالات مبنایی جامعه شناسان هم از اساس تاریخی است. از این رو، از مهمترین کارکردها و رسالت های جامعه شناسی توضیح تحولات تاریخی جوامع است. شاهد این مدعا، تلاش های جامعه شناسان در تبیین و تفسیر تحولات تاریخی و فکری بشر است که از آن جمله می توان به تقسیم بندی اگوست کنت اشاره کرد. او می کود تا تحولات هوش انسان را در مراحلی سه گانه تبیین کند. همچنین، کارل مارکس با طرح مراحل پنجگانه می کوشد تا تقسیم بندی و جریان شناسی خود را از تحولات فکری و تاریخی انسان ارائه کند.
(بیشتر…)معلم انقلاب در عصر جدال مکتب‌ها و ایدئولوژی‌ها | حمزه کرمی (روزنامه اعتماد ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۲)
مروری بر حیات فکری دکتر علی شریعتی
معلم انقلاب در عصر جدال مکتب‌ها و ایدئولوژی‌ها
دکتر حمزه کرمی
منبع: روزنامه اعتماد
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
از جمله شخصیت ها و چهره هایی که در به وجود آمدن انقلاب اسلامی و در تنویر افکار عمومی نقش غیر قابل انکاری دارد دکترعلی شریعتی است. او با سخنرانی های جذاب و ادبی حماسی، مذهبی، انقلابی و شورانگیز خود که بعد جامعه شناسی آن قوی تر می نمود از جمله معدود چهره هایی بود که بخش مهمی از بار حرکت فرهنگی آن روز جامعه را بر دوش می کشیدند.
(بیشتر…)پرسش‌های گشوده | عبدالرسول خلیلی (روزنامه اعتماد ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۲)
لزوم خارج شدن اندیشه های شریعتی از محاق یکجانبه گرایان
پرسش‌های گشوده
عبدالرسول خلیلی
منبع: روزنامه اعتماد
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
شناخت اندیشه های دکتر شریعتی به مثابه اثرگذاری او در نسل جوان با رویکردی نوآورانه تحول بخش اندیشه دینی در قبل از انقلاب است تا جایی که دامنه تاثیر آتش اندیشه های او به بعد از انقلاب اسلامی هم کشیده شده است. اسلام شناسی سیاسی شریعتی، نقش او را در آشنا کردن نسل جوان با فرهنگ و مفاهیم قرآنی نشان داد. او با به کار بردن واژه هایی مانند بازگشت به خویشتن، دین به مثابه ذخیره عظیم فرهنگی، لزوم تجدید حیات اسلام یا بازسازی اندیشه دینی در اسلام به تعبیر اقبال لاهوری، دلهره فرصت در دوره انتقال، عصر مفقوده اصلاح دین، چه باید کرد روشنفکران، گفتمان دوباره هویت خویشتن خویش، غرب زدگی معلول ناآشنایی علمی با تمدن جدید، نیاز به مذهب و لزوم نو کردن آن، انقلاب دایمی در اعتقاد با سه مولفه اجتهاد، مهاجرت و امر به معروف و نهی از منکر، اسلام به مثابه ایدئولوژی، ما در کجای تاریخیم، لزوم ساده زیستی و اعراض از دنیای رهبران در نگاه صیرورت با اثربخشی زمانه تحت تاثیر تفکر نوگرای خود پرداخت.
(بیشتر…)آیا دکتر شریعتی را می‌شناسید؟ | محسن آزموده (روزنامه اعتماد ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۲)
آیا دکتر شریعتی را می‌شناسید؟
محسن آزموده
منبع: روزنامه اعتماد
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
دیروز در گیرو دار اینکه امسال برای سالگرد درگذشت دکتر شریعتی چه چیزی بنویسم، به این فکر افتادم که در مسیر خانه تا سر کار و از همکاران روزنامه که در تحریریه نیستند و از همسایگان روزنامه پرسش بالا را مطرح کنم. اعتراف می کنم که به ویژه در کوچه و خیابان با ترس و لرز سراغ رهگذران رفتم و جز یکی- دو مورد، جواب درست و حسابی نگرفتم. اما در روزنامه و به ویژه از سوی همسایگان مورد استقبال قرار گرفتم و آنها که مورد پرسش واقع شدند، با طمانینه و آرامش پاسخ دادند. قطعا پاسخ هایی که دریافت کردم، مشتی از یک خروار هم نیست و نمی توان به آنها دلخوش داشت و نتیجه گیری خاصی کرد. برای یافتن پاسخی عالمانه که بتوان به آن استناد کرد و بر اساسش نتیجه گیری، نیازمند نمونه گیری وسیع و با روش های دقیق علمی است.
(بیشتر…)راز نویسنده مرموز دفترهای سبز شاندل! | مهرداد حجتی (روزنامه اعتماد ـ ۲۸ و ۲۹ خرداد ۱۴۰۲)
راز نویسنده مرموز دفترهای سبز شاندل!
مهرداد حجتی
منبع: روزنامه اعتماد
تاریخ: ۲۸ و ۲۹ خرداد ۱۴۰۲
بخش اول
سال ها پس از مرگ دکتر شریعتی، کسی از هویت واقعی «شاندل» خبر نداشت! همان متفکری که شریعتی در برخی سخنرانی هایش از او یاد می کرد.نقل قول می آورد و کلامش را بر اساس برخی عقاید او جلو می برد! عجیب بود که مخاطبان، هیچ گاه از او نپرسیده بودند، شاندل کیست؟ به همین خاطر هم پس از مرگ او، شاندل، مساله شده بود!به راستی او که بود؟شریعتی چگونه با او آشنا شده بود؟چه شباهتی میان او و شاندل بود که آن دو را تا آن حد به هم نزدیک کرده بود؟چرا هیچ گاه هیچ تصویری از شاندل منتشر نشده بود؟ شاید پاسخ در میان حرف ها و نوشته های او بود که باید بعدها «رمزگشایی» می شد! اما چرا؟ چرا شریعتی آن شخصیت مرموز را از همه پنهان نگه داشته بود؟ کسی تا آن اندازه آشنا و به همان اندازه هم ناشناس؟!
(بیشتر…)سخنرانی دکتر عبدالکریم سروش (کانال تلگرام عبدالکریم سروش ـ ۲۸ خرداد ۱۴۰۲)
سخنرانی دکتر عبدالکریم سروش
منبع: کانال تلگرام عبدالکریم سروش
تاریخ: ۲۸ خرداد ۱۴۰۲
به مناسبت سالگرد شهادت شریعتی، دکتر عبدالکریم سروش سخنرانی خود را در تاریخ ۲۸ خرداد ۱۴۰۲ به شرح و تفصیلی بر زندگی و اندیشه‌ی شریعتی اختصاص داده است. فایل صوتی این سخنرانی را می‌توانید در ادامه‌ی مطلب دریافت کنید.
(بیشتر…)