رمز در سه اثر نمادين شريعتي (كوير، هبوط، انسان) | گروه نویسندگان (ادبیات پایداری ـ پاییز ۱۳۹۰ و بهار ۱۳۹۱)
رمز در سه اثر نمادين شريعتي (كوير، هبوط، انسان)
علوي مقدم مهيار • نيک انديش زهره • جاقوري فاطمه • کوهستانيان آرمان
منبع: ادبيات پايداري (ادب و زبان نشريه دانشكده ادبيات و علوم انساني كرمان)
تاریخ: پاییز ۱۳۹۰ و بهار ۱۳۹۱
نبود آزادي بيان در روزگار شريعتي، وي را به سوي کاربرد زبان رمز کشاند. او با داشتن آگاهي فراگير از ارزش درون مايه هاي نمادين و نگرش جامعه شناختي و زيباشناختي، توانست در آفرينش ژرف ترين و زيباترين نمادها، ماهرانه عمل کند. هنر بزرگ شريعتي، ارائه دو جنبه اساسي انديشه هايش با رويکرد «فرهنگ و تمدن ايراني – اسلامي» و «بازگشت به خويشتن» در چارچوب مفاهيم نو به خوانندگان است. وي دراين زمينه، از نمادسازي و رمزپردازي به خوبي بهره گرفت؛ به گونه اي که سبک او به الگويي براي بسياري از نويسندگان تبديل شد. اين نمادها را مي توان در هفت دسته جاي داد: انسان هاي متعالي و آرماني، انسان هاي منفي و ضد قهرمان، درون مايه هاي ديني، عناصر طبيعت، رنگ ها، جانوران و ديگر عناصر.
اين جستار، به بررسي رمز در سه اثر برجسته وي،كوير، هبوط و انسان، مي پردازد. گفتني است درهمه آثار شريعتي، مفاهيم رمزي و نمادين به گستردگي آشکار است ولي به نظر مي رسد که در اين سه اثر، نمود بيشتري دارد. «بازگشت به خويشتن خويش»، «جوياي حقيقت بودن» و «جوياي معرفت و كمال انساني بودن»، از کارکردهاي بنيادين اين رمزها ونمادهاست و بسامد بالاي اين شگرد بياني، رمز را به يکي از بارزترين عوامل سبك سازدر نثر شريعتي تبديل کرده است.