استاد محمد تقی شریعتی: نیم قرن مبارزه برای کتاب و آزادگی

استاد محمد تقی شریعتی از چهره‌های بنیانگذار نوگرایی دینی در۳۱ فروردین ۱۳۶۶ در سن ۸۰ سالگی در مشهد درگذشت. شصت سال  حضور فعال پیگیر و خستگی ناپذیر در حوزه فرهنگ، سیاست و دین خراسان در پرتنش‌ترین  و پرشتاب ترین دوره تاریخی معاصر ما ، او را بدل به یکی از ماندگارترین عناصر حافظه عمومی این خطه کرده است .

تدریس در دبیرستانهای مشهد(۱۳۱۳ تا ۱۳۴۱)  و نیز تدریس در دانشکده معقول و منقول مشهد ( ۱۳۳۷تا ۱۳۴۰) ، بنیانگذاری کانون نشر حقایق اسلامی در ۱۳۲۳ با شعار بازگشت به قرآن ، فعالیت برای  ملی شدن صنعت نفت ، وفاداری به سنت گفتگو با دگر اندیشان، تالیف کتابهایی چون تفسیر نوین وحی و نبوت و… ، دستگیری های پی در پی در دهه‌های ۳۰ ، ۴۰ ، ۵۰ به دلیل وفاداری به نهضت مقاومت ملی و مبارزات علیه دیکتاتوری شاه  و… از او چهره ‌ای اخلاقی ، آزاده و متفکر ساخت و در عین حال زمینه ساز تعلیم و تربیت چهره‌های شد که در دهه ۴۰ و ۵۰ به صفوف مبارزه علیه نظام سلطه پیوستند .

استاد شریعتی با مرگ فرزندش علی شریعتی در سال ۱۳۵۶ و به دنبال آن انقلاب اسلامی تا سال ۱۳۶۶ ده سال آخر حیات خود را به انزوایی خود خواسته خزید ( درکتابخانه اطاقش تابلویی بودبا این مضمون  : بحث سیاسی ممنوع) و حاشیه را به متن، سکوت را به هیاهوهای پس از انقلاب، انزوا را به جلوت سیاسی ترجیح داد . او که معلم گفتگو، آشتی و تساهل بود فضای پرتنش دهه شصت را برنمی‌تافت. مرگ او واکنش های بسیاری را در میان بزرگان سیاست و نیز به حاشیه رانده شدگان سیاسی آن ایام برانگیخت . مراسم تشیع جنازه او در مشهد  ۱۳۶۶ که با تنش به سرانجام رسید و علی رغم رضایت خانواده به تدفین او در حرم امام رضا ختم شد ، شباهتی غریب به حیات عقیدتی و سیاسی او پیدا کرد ؛ پیری که « سقراط خراسان» نام گرفت و به تعبیر فرزندش علی شریعتی :« کتاب ، فقر و آزادگی » را همچون میراث برای ما به یادگار گذاشت .

پس از مرگ استاد محمدتقی شریعتی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد یادنامه‌‌ای  را (بهار و تابسان ۱۳۵۶) با مقالاتی از سوی  چهره‌هایی همچون استاد جلال‌الدین آشتیانی، عبدالهادی حايری، غلامعباس توسلی، دکتر عبدالکریم سروش و….. به کارنامه فکری استاد اختصاص داد. همچنین موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی در سال ۱۳۸۴ با برگذاری همایش بزرگداشت استاد شریعتی به چاپ مجموعه‌ آثار آن بزرگ در یازده جلد  اقدام نمود. طی این سالها چندین ویژه نامه به همت دوستداران وی به آثار و خاطرات و میراث استاد شریعتی اختصاص یافته و در اختیار عموم قراد گرفته است(کتاب «سقراط خراسان» با مقدمه استاد محمدرضا حکیمی و اهتمام محمود اسعدی، «یادنامه  استاد محمدتقی شریعتی» به اهتمام جعفر پژوم و…) ، کانون نشر حقایق اسلامی به روش تاریخ شفاهی نیز برای اولین بار موضوع پژوهشی تاریخی به اهتمام پروین منصوری قرارگرفت که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی در سال ۱۳۸۴ به چاپ رسید. این پژوهش در پنج فصل به : تاریخ شکل گیری کانون ، چهره های بنیان گذار این نهاد و رویارویی آن با رژیم پهلوی قبل و بعد از کودتا ، مناسبات آن نهاد با جریانات سیاسی و مبارزین ضد نظام شاهنشاهی تا ابتدای انقلاب اسلامی، پرداخته است .

نویسنده : اپراتور سایت تاریخ ارسال : آوریل 24, 2016 1199 بازدید