نامه به جلال متینی (بهمن ۱۳۴۹)
نامه به جلال متینی
جناب آقای دکتر متینی ریاست محترم دانشکده‌ی ادبیات
با نهایت احترام، نامه‌ی دانشکده را که در آن ساعات و حتی لحظات و آنات حضور و غیاب و ورود و خروج من ثبت شده بود دریافت کردم. در این‌جا نمی‌خواهم به یک نامه‌ی رسمی جوابی اداری داده باشم، چه با این‌گونه مفاهیم و مصالح آشنا نیستم و اساساً در حال و هوای دیگری زندگی می‌کنم، بلکه قصدم این است که – بی‌آن‌که بخواهم خود را تبرئه کنم یا به ایراد و اعتراضی نسبت به آن‌چه درباره‌ی من شده است بپردازم- به عنوان یک ارادتمند «آهسته» عرض کنم که گزارش‌گر آن «اوقات» چندان در کار خویش سهل‌انگار و به تعبیر درست‌تر ناپخته بوده است که حتی ساعات و روزهایی را که درس داشته‌ام و به دلیل این اصل که هیچ جلسه‌ی درسی را غیبت نداشته‌ام و در دانشکده حاضر بوده‌ام غایب گذاشته و این خود صحت و دقت گزارش‌های او را متزلزل می‌کند و چون فکر می‌کنم که شخص سرکار جز اجرای یک مسئولیت قصدی نداشته‌اید و بی‌شک نمی‌خواسته‌اید که به هر شکلی که ممکن شود در کار من اشکالی ایجاد شود و بدیهی است که بیش از هر کس نسبت به دقت و صحت تمام آن موارد استناد می‌خواهید یقین حاصل کنید، یادآوری چنین نکته‌ای را لازم شمردم و چون می‌دانم که مرا می‌شناسید و لااقل می‌دانید که به اندازه‌ای ضعیف و جبون و مادی نیستم که به خاطر مصلحت‌های شغلی و اداری‌ام به هر کاری دست بزنم و هر عملی را مجاز بدانم و حتی دروغ را، مطمئنم که سخن مرا به اندازه‌ی گزارش آن مأمور معتبر تلقی خواهید کرد، به‌خصوص که قصد من آن نیست که بدین‌ترتیب «دفع شر مقدر»ی را از نظر اداری کرده باشم و می‌خواهم که خود بدانید و سپس این نامه را دور بیندازید و این را نیز اضافه کنم که به همان اندازه که دانشکده نسبت به نقطه‌های قوت که غالباً دیگران در من می‌شناسند منکر است، من نسبت به نقطه‌های ضعفی که در خود می‌یابم معترفم و این است که در همان حال که در برابر هر گونه تصمیمی که دانشکده در باب من اتخاذ کند تسلیم‌ام و حتی در آن‌چه حق بدیهی و مسلم هر کسی است کم‌ترین توقعی ندارم…
دکتر علی شریعتی در دانشگاه مشهد | جلال متینی (فصلنامه ایران‌شناسی ـ زمستان ۱۳۷۲)
دکتر علی شریعتی در دانشگاه مشهد
جلال متینی
منبع: فصلنامه ایران‌شناسی
تاریخ: زمستان ۱۳۷۲
«دکتر علی شریعتی در دانشگاه فردوسی مشهد»، خاطرات دکتر جلال متینی، رئیس دانشکده ادبیات فردوسی در دهه چهل است که برای اولین بار در زمستان ۱۳۷۲ در مجله ایران شناسی در کالیفرنیا ایالات متحده آمریکا به چاپ رسیده است. به گفته دکتر متینی دو موضوع انگیزه اصلی او بارای نوشتن خاطرات مشترکش با علی شریعتی پس از ۲۵ سال شده است: از یک سو چاپ نامه شریعتی خطاب به خود که توسط خانواده شریعتی در مجموعه آثار نامه ها برای اولین بار به چاپ می رسد (نامه ای که هرگز به دست ایشان نرسیده بوده است و در سال ۴۹ نوشته شده) و از سوی دیگر چاپ «نامه منتشر نشده» شریعتی به ساواک که برای اولین بار در ایران و در چند ماه قبل از نگارش این خاطرات توسط مجله ۱۵ خرداد در سه شماره 7-8 و 9 در سال ۱۳۷۱ با مدیریت حمید روحانی(ریاست وقت «مرکز اسناد انقلاب اسلامی») انتشار می یابد.(این متن نیز در واقع متن بازجویی مکتوب شریعتی در 4 تیر 1347 توسط ساواک است که توسط حمید روحانی به چاپ می رسد. این سوء استفاده از اسناد واکنش های بسیاری را در همان سال در پی دارد و از همین رو ریاست بعدی «مرکز اسناد انقلاب اسلامی»، روح الله حسینیان در سال 1378 مبادرت به چاپ سه جلدی«شریعتی به روایت اسناد ساواک» می کند. چاپ این سه جلدی که تقریبا همه ادوار زندگی شریعتی را رصد کرده توضیحات روشنی را در اختیار خوانندگان و پژوهشگران قرار می دهد و از جمله موقعیت شریعتی همچون استاد دانشگاه، اینکه چگونه تدریس تاریخ را از سال 1345 آغاز می کند، استادیار تمام می شود، ابراز بی اطلاعی ساواک از نحوه استخدام او در دانشکده و تقاضای استعلام و در سال 47 و دست آخر اینکه چگونه در سال 50، پنج سال پس از تدریس و در پی انتقال او به تهران به عنوان پژوهشگر وزارت علوم و اوج گیری فعالیت های او در حسینیه ، موضوع پایان نامه او مطرح می شود.تدریس تاریخ با پایان نامه ادبیات!
«شریعتی در دانشگاه مشهد»؛ نگاهی دیگر | رضا قنادان (نشریه ایران خبر ـ اردیبهشت ۱۳۷۳)
«شریعتی در دانشگاه مشهد»؛ نگاهی دیگر
رضا قنادان
منبع: نشریه ایران خبر (شماره ۱۲)
تاریخ: اردیبهشت ۱۳۷۳
در سال ۱۳۷۲-۱۳۷۳ دکتر جلال متینی در مقاله ای تحت عنوان «دکتر علی شریعتی در دانشگاه مشهد» درمجله «ایران شناسی» با ذکر خاطرات خود به عنوان رئیس دانشکده ادبیات مشهد دردهه ۴۰ به شریعتی که در همان سال ها استاد تاریخ این دانشکده بوده است نیز می پردازد و با نقد رفتار انظباطی و آیین نامه ای او اظهار نظراتی در باره مدرک دانشگاهی ، صلاحیت علمی و رفتار ساواک در برابر شریعتی می کند. این خاطرات که البته در بخشی فراتر از خاطرات شخصی مشترک می رود و به شریعتی قبل و بعد از دانشکده مشهد هم مربوط می شود، واکنش بسیاری را در آن سال ها به خصوص در محافل ایرانیان خارج از کشور بر می انگیزاند. دکتر رضا قنادان، استاد دانشگاه در آمریکا و از اعضای هیئت علمی دانشکده فردوسی در همان سال ها، از جمله شخصیت هایی است که به این اظهار نظرات واکنش نشان می دهد و در چهار بخش در نشریه «ایران خبر»(چاپ آمریکا) در اردیبهشت ۱۳۷۳، به این اظهارات پاسخ می گوید.
