شریعتی و اصلاحات

(گزارشی مختصر)

   سی و نهمین سالگرد شهادت شریعتی در بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی

سی و نهمین مراسم سالگرد شهادت دکتر علی شریعتی دیروز، سی‌ام خرداد 1395، با موضوع «شریعتی و اصلاحات»، در شرایطی در دفتر جدید بنیاد شریعتی برگزار شد که جمعیت مشتاق حاضر بسیار بیشتر از تعداد پیش‌بینی‌شده بود. صندلی‌ها به‌سرعت پر شد و بقیه روی زمین نشستند و عده‌ای نیز ایستاده و از گوشه و کنار آشپزخانه و اتاق‌ها به سخنرانان گوش سپرده بودند.
در این نشست که از ساعت 5 آغاز شد، آقایان کمال رضوی، دکتر جواد کاشی، دکتر هادی خانیکی، دکتر علیرضا رجایی و احسان شریعتی سخنرانی کردند.جایگاه فکری و سیاسی شریعتی در عصر اصلاحات و ارزیابی امکان و ابعاد اثر گذاری اندیشه شریعتی علی‌رغم تعلق داشتن به زمانه انقلاب موضوع اصلی سخنرانی این چهره‌ها بود. در پایان این جلسه پرویز خرسند دوست و شاگرد شریعتی در دهه ۴۰ و ۵۰ از استاد و دوستش علی شریعتی برای جمع سخن گفت.

این مراسم با صرف افطار به پایان رسید .

مسئله اصلی این مجلس راکمال رضوی اولین سخنران  اینگونه بیان کرد:بحثی که امروز تدارک دیده شده با محوریت نسبت شریعتی و جنبش اصلاح‌طلبی در ایران از حیث نظری و راهبردی (و نه صرفاً جنبه‌ی سیاسی) است و با این دو پرسش از اساتید خواست که سخنانشان را پی بگیرند:

آیا جنبش اصلاح‌طلبی در ایران واجد مبادی نظری تلویحی یا تصریحی (اندیشیده یا نیندیشیده) بوده است؟

اندیشه‌ی شریعتی در کجای منظومه‌ی جنبش اصلاح‌طلبی ایران قرار می‌گیرد؟ به‌عبارتی چه نسبتی میان جنبش اصلاح‌طلبی که تا امروز نیز تداوم یافته با اندیشه‌ی شریعتی برقرار است؟

سخنران بعدی علی رضا رجائی تاکید کرد که شریعتی متعلق به عصر انقلاب است و نسبتی با زمانه اصلاحات ندارد اگر چه نه انقلاب در نزد شریعتی  به تجربه‌ای خشن و تغییری اقتدارگرایانه تقلیل می‌ یابد و نه اصلاحات به رای دادن و رفتاری محافظه کارانه در برابر قدرت خلاصه می‌شود. انقلاب در نگاه شریعتی اعتراض به وضع موجود است و ترسیم یک چشم انداز . او در پایان گفت :

همچنان که شریعتی در کادر ایده‌ی مذهب علیه مذهب از «مذهب‌ها» سخن می‌گوید، درباره‌ی شریعتی هم می‌توان همین تعبیر را به کار برد: «شریعتی‌ها داریم». و امروز در این بنیاد و در این سنت فکری سخن از شریعتی‌ای است که خواهان رهایی‌بخشی است.

دکتر کاشی سخنران بعدی این مراسم برآن بود که افق انقلاب و افق اصلاحات را نمی توان یکی کرد شریعتی متعلق به عصر انقلاب است و نه اصلاحات. امروز می‌توان گفت که این هردو تجربه به پشت سر ما تعلق دارند .در دوران اصلاحات ما گمان می‌کردیم که با اصلاحات می‌توانیم از نقاط ضعف انقلابیگری رها شویم و امروز دیده‌ایم که اصلاحات نیز دست خوش حفره‌هایی است .  اجازه بدهید، این بار امکان سخن گفتن را براي افق دوران انقلاب فراهم کنیم و میراث و پیامد جنبش اصلاحات را پیش چشم بگذاریم و به نقد و ارزیابی آن بپردازیم. اصلاح طلبان به اندازه کافی، در باره کاستیها حفره‌هاي دوران انقلابی سخن گفته‌اند اگر این بار افق دوران انقلاب به سخن درآید و از کاستیها و حفره‌هاي میراث اصلاح طلبان سخن بگوید، بستر مساعدي فراهم خواهد شد تا این دو افق متمایز با هم متواضع تر سخن بگویند. گویی این بار باید به دکتر شریعتی اجازه دهیم سخن بگوید و ما به ابژه‌هاي او تبدیل شویم.

سخنران بعدی دکتر خانیکی بود . او با تکیه بر خصلت‌های سه‌گانه در اندیشه شریعتی ، «در مرز بودگی»،گفتگویی بودن و حرکت مینیاتوری مبارزه آگاهی‌بخش که حرکت براساس طرح اندازی های آرام و بطئی و کوچک فرهنگی است بر آن بود که شریعتی هیچ «تنها ره رهایی» ای ندارد و چند الگویی و در گفتگو با زمانه‌ها است. از این رو می‌تواند برای عصر اصلاحات راه گشا و کاربردی باشد.

آخرین سخنران احسان شریعتی با این پرسش آغاز کرد: « کدام اصلاحات و کدام انقلاب ؟ » احسان شریعتی پروژه رفرم دینی را در نسبتی واثق با رفرم سیاسی دانست ( با اشاره به تجربه غرب در عصر مدرن) و البته تاکید کرد که رفرم سیاسی و اصلاحات در نگاه شریعتی معطوف به قدرت و تغییر در مناسبات آن نیست بلکه به حرکتی فرهنگی و از پایین و با تکیه بر مردم اتفاق می‌افتد.شریعتی  صحبت از راه سومی می‌کند و تعبیر بعثت را به کار می‌برد و آن یعنی آگاهی رهایی‌بخش. و این یعنی برای این که بخواهیم انقلاب کنیم باید اصلاحات را تقویت کنیم. انجام اصلاحات و انقلابات هیچ وقت به دست اصلاح‌طلبان و انقلابیون نبوده است. این‌ها ساعات خودشان را دارند (به تعبیر تروتسکی).

در پایان، پرویز خرسند از جوانان کانون نشر حقایق اسلامی در دهه‌ی چهل و شاگرد شریعتی در دانشگاه مشهد و نیز یکی از ویراستاران آثار شریعتی در حسینیه‌ی ارشاد، سردبیر مجله‌ی سروش در دو سال اول انقلاب است، با ذکر خاطراتی درباره‌ی شریعتی در مقام استاد دانشگاه و سخنران حسینیه ارشاد پرداخت و از برخورد گشوده‌ی او با دگراندیشان و دگرآیینان .

—————

متن کامل خبر

نویسنده : اپراتور سایت تاریخ ارسال : ژوئن 26, 2016 1193 بازدید