بیست ماه پر بار

طاهر احمدزاده

منبع: توس (شماره ۶۶۷)

تاریخ: ۱۸ تیر ۱۳۷۵

بررسی همه جانبهٔ زندگی و آثار و عقاید و اندیشه‌های زنده یاد دکتر علی شریعتی، نیازمند بحثی گسترده است که در محدوده این مقاله نمی گنجد. لذا در این نوشته، تنها، نگاهی گذرا به مقطعی از زندگی فکری و سیاسی رو خواهیم داشت که با توجه به آثار سازنده آن، اگر آن را حساس ترین و سرنوشت سازترین مرحله زندگی او بنامیم، سخنی اغراق آمیز نخواهد بود؛ مرحله‌ای که کمتر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در حالی که بزرگترین نقطهٔ عطف زندگی شریعتی به شمار می‌آید و جا دارد که این مقطع زندگی او، برای شناخت تاثیر آن زنده یاد در تاریخ اسلام و ایران معاصر به گونه‌ای عمیق‌تر و دقیق‌تر مورد بحث و بررسی ارزیابی همه جانبه قرار گیرد. این مقطع حساس و سرنوشت‌ساز اگرچه ۲۰ ماه بیشتر نپایید، اما اثری عمیق در حرکت اسلامی به جا گذاشت و موجب تعمیم اندیشه‌های مذهبی و سیاسی را به تمامی اندام جامعه فراهم کرد، مقطع ۲۰ ماهه‌ای که از فروردین ۱۳۵۰ آغاز می‌شود و تا ۲۴ آبان ۱۳۵۱ دوام می‌آورد. این مقطع که با شروع سلسله درس‌های اسلام شناسی در حسینیه ارشاد در فروردین 13۵0 آغاز شد و با بسته شدن حسینیه در روزهای پایانی آبان ماه 13۵۱ توسط رژیم سابق ادامه یافت، نقش بزرگی در گسترش شور و شعور مذهبی و سیاسی مردم، به خصوص نسل جوان و قشر تحصیل کرده آن روز داشت، چرا که حسینیه ارشاد در این مدت ۲۰ ماه ابتدا هر دو هفته یکبار و بعدها هر هفته شاهد حضور هزاران جوان آگاه و متعهد‌ای بود که با حضور خالصانه و عاشقانه خود ساعت‌ها از درس‌های پربار شریعتی بهره می‌گرفتند. و زنده یاد شریعتی که به نیکی دریافت بود این فرصت طلایی دوام زیادی نخواهد داشت، سعی می‌کرد که ضروری ترین و فوری ترین مطالب و مسائل مذهبی و سیاسی را مطرح کند و حداکثر استفاده را از این حداقل فرصت به دست آمده، بنماید. به همین جهت به موازات تدریس منظم سلسله درس‌های اسلام شناسی، هر از چندگاهی به مناسبتی به ایراد سخنرانی‌هایی حرکت زا و جهش آفرین پرداخت.

سخنرانی معروف «شهادت» و «پس از شهادت» و» آری این چنین بود برادر» که آخری همزمان با برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله ایران شد، از برکات ۲۰ ماه پربرکت ارشاد بود.

سخنرانی معروف او به عنوان «شهادت»و همچنین«پس از شهادت» از برکات همین دوره کوتاه ۲۰ ماه است که همزمان با شهادت جوانان برومندی که به قیام علیه رژیم سابق بر خواسته بودن ایراد کرد و با زیبایی و شوری عجیبی توانست پیام آنها را زنده دارد، سخنرانی «شهادت» و «پس ازشهادت «دکتر علی شریعتی بی تردید تاثیر بسیار عمیقی در روحیهٔ جوانان آن عصر و نسل گذاشت روحیهٔ فداکاری و ایثار را به گونه‌ای شگفت انگیزی در آن‌ها بیدار و پویا ساخت. همچنین در همین مقطع زمانی بود که همزمان با برپایی جشن‌های شاهنشاهی در اواسط سال 13۵۰ با ایراد سخنرانی معروف دیگرش به عنوان «آری این چنین بود برادر» به روشنی برگزاری آن جشن‌ها را به زیر علامت سوال برد و به تحلیل ۵ هزار سال تاریخ ستمگری حاکمان ظلم و جور پرداخت. شریعتی همچنین در این فرصت کوتاه اما پر بار با همیاری اساتید مبارز و آگاه توانست در ماه رمضان ترتیب سلسله سخنرانی‌های پر باری را با همکاری دست اندرکاران حسینیه ارشاد فراهم نماید و جوانان را با چهره‌های دیگری از مبارزان متعهد و دیدگاه‌های سازنده آنها آشنا سازد.

او همچنین در این مقطع زمانی توانست با شرکت در میزگرد‌هایی که از سوی تلاشگران حسینیه ارشاد و با حضور گسترده جویندگان حقیقت تشکیل می‌شد، به شبهاتی که از سوی دشمنان آگاه و دوستان ساده دل القاء می‌شد. پاسخ‌های روشنگر و مفید بدهد.

در همین مقطع زمانی پربرکت و سازنده بود که سخنرانی‌های شریعتی بلافاصله در قالب نوارها تکثیر و به صورت پلی کپی مکتوب می‌شد و با تیراژ گسترده و بی نظیر در سراسر کشور توزیع می‌گردید و صدها هزار نفر تشنگان حقیقت از خواندن آن نوشته‌ها یا استعماع آن گفته‌ها، روحیه دیگری یافته و آمادگی بیشتری برای یک انقلاب همه جانبه می‌یافتند.

در آخرین ماه‌های همین مرحله بود که نمایشنامه ابوذر با شرکت هزاران نفر تماشاگر آگاه در حسینیه ارشاد به روی صحنه آمد و موج حرکت خیز و تفکر انگیز دیگری را بر انگیخت.

در آخرین ماه‌های مرحله ۲۰ ماهه «انقلاب فرهنگی ارشاد » نمایشنامه ابوذر در حضور هزاران تماشاگر آگاه موج حرکت خیز و تفکر آمیز دیگری برانگیخت

ماه‌ها اختفا و ۶۰۰ شب سلول انفرادی بهای ۲۰ ماه جهاد فرهنگی در ارشاد بود و حاصل آن برپا کردن مشعل آگاهی و مقاومت در شبهای دیجور ظلم و اختناق بود.

استقبال بی سابقه از اجرای این نمایشنامه، زمینه را برای اجرای نمایشنامه دیگری با عنوان سربداران فراهم می‌کرد که رژیم سابق ادامه کار حسینیه ارشاد را بیش از این تاب نیاورد و با تعطیل کردن حسینیه در ۲۴ آبان ۱۳۵۱ به خیال خود، این حرکت عظیم را متوقف کرد ؛در حالی که شریعتی توانسته بود، در این مرحله از حیات فکری و سیاسی خود موجی همه جانبه و فراگیر، در تاریخ مبارزات اسلامی و سیاسی پدید آورد.دیگر فریاد حق‌طلبانه و عدالت خواهانه شریعتی نه تنها در ایران بلکه در خارج از ایران و آن سوی مرزها طنین افکنده بود.

نوارهای سخنرانی و سلسله درسهای مکتوب او در تیراژی وسیع در خارج از ایران نیز تکثیر و در میان دانشجویان خارج از کشور دست به دست می‌گشت و بعضی به زبان‌های دیگر نیز ترجمه و منتشر می‌شد.

اگرچه شریعتی برای فعالیتهای این مقطع از حیات فکری و سیاسی خود بهای سنگینی پرداخت که ماها اختفاء از دست دشمن زخم خورده و ماها زندان یا به تعبیر خودش تحمل ۶۰۰ شب تنهایی در سلول انفرادی، جزئی از این بهای سنگین بود، ولی به هر تقدیر توانست در اوج قدرت ظاهری رژیم سابق، مشعل مبارزه با ظلم و جور را روشن نگاه دارد و در شب دیجور اختناق صدای حق طلبی را طنین افکن سازد.

یادش گرامی و راهش پر رهرو باد.

نویسنده : اپراتور سایت تاریخ ارسال : نوامبر 27, 2020 1290 بازدید