شریعتی و عرصه عمومی

مکان: حسینیه ارشاد

زمان: خرداد ۱۳۸۴

بیست و هشتمین سالگرد شهادت شریعتی در حسینیه ارشاد،با عنوان «شریعتی و عرصه عمومی» و با سخنرانی دکتر مسعود پدرام، آقای یوسفی اشکوری و میزگردی در باره «نسبت شریعتی و جوانان» برگزار شد.

اولین برنامه این مراسم، میزگردی با حضور منتقدان و هواداران جوان فکری او بود و سوسن شریعتی اداره آن را بر عهده داشت . موضوع میزگرد نقد و تفسیر نامه ای از شریعتی بود که در سال 55 به احسان نوشته شده و با مضامینی چون هویت، ایدئولوژی، غرب و…می توانست موضوع بحث قرار بگیرد. اقایان حاضر در این میزگرد عبارت بودند از دو منتقد و دو طرفدار: اقایان علی معظمی و روح الله اشکوری همچون منقد و آقایان محمد حیدری و عبدالرضا تاجیک به عنوان طرفدار اندیشه شریعتی در این میزگرد به بحث پرداختند. این میزگرد به کرات مورد استقبال جمعیت حاضر در مجلس قرار گرفت.(چه در استقبال از نقدها و چه تأییدها). محمد حیدری به نقش پیامبر گونه روشنفکر در نگاه شریعتی اشاره کرد و پروژه «عرفان، برابری، آزادی» او را ناظر بر سه ساحت وجودی انسان دانست. او شریعتی را پدیده ای درتاریخ معاصر ایران نامید و اینکه همچنان برای نسل جدید جذاب و مفید است: «درد جامعه از نگاه شریعتی فقر آگاهی است و تنها راه مقابله با آن نیز ابلاغ!»

علی معظمی به عنوان منتقد، پرسش از «کیستی» را موضوع محوری متن شریعتی نامید و اینکه او در این متن به هویت بر دو محور ملیت(واقعیت) و ایدئولوژی (حقیقت)تکیه می کند، پرداخت و آن را نقد کرد:« تعریف از این دو برای شریعتی بسیار عام است و علی رغم دعوت به ایستادگی، جایگاه و تکیه گاه آن را روشن نمی کند.». عبدالرضا تاجیک به سوء استفاده های گروههای سیاسی از شریعتی اشاره کرد و بر ضرورت بازخوانی اندیشه های او برای مقابله با پوپولیسم تأکید کرد: او گفت: « شریعتی به خودآگاهی مردم می اندیشید و کارش پیامبرانه بود و آن یعنی ایجاد تغییر در افکار مردم. او می خواست نهضتی فکری را منجر به انقلابی اجتماعی کند».

منتقد دیگر این میز گرد روح الله اشکوری بود که ادبیات شریعتی را زیبا و جذاب دانست و البته از همین رو غیر دقیق و نه چندان بی طرف. او الگوی پیامبرانه شریعتی را نیز بدون خروجی مشخص تعریف کرد و پروژه«عرفان، برابری، آزادی» شریعتی را باقی ماندن در حد شعار دانست.

سوسن شریعتی در پایان این میزگرد به جمع بندی نظرات پرداخت و مواردی را نیز به آن اضافه کرد. او از سه پروژه بزرگ شریعتی نام برد: «اولین پروژه بزرگ دکتر شریعتی دموکراتیزه کردن پرسش از دین بود. دومین پروژه فردیت بخشیدن به تجربه دینی و دست آخر داشتن نگاه انتقادی به سه عامل قدرت، ثروت و مذهب.» او گفت :« شریعتی رابطه من با مذهب را با درک درستی از ازادی پیوند داد بدون اینکه این رابطه را محصولی طبیعی، موروثی و متصلب بداند.»

دکتر پدرام، استاد علوم سیاسی دانشگاه مفید با عنوان«شریعتی در عرصه عمومی» سخن گفت و شریعتی را بازیگر عرصه عمومی دانست. عرصه عمومی به تعبیر پدرام، جایی است که در آن خودپرستی وجود ندارد، همگان به گفتگو می پردازند و به خیر همگان می اندیشند. او گفت:« شریعتی عرصه عمومی جامعه را بهترین جایگاه برای حضور و فعالیت های اجتماعی می دانست و در همان عرصه توانست کاملا موفق باشد. علی شریعتی معنای عرصه عمومی را با نبود مقام، قدرت و پول در نظر می گیرد زیرا در این عرصه است که بازیگران، همه وضعیت برابری دارند. پیامبران نیز برای ابلاغ پیام خود عرصه عمومی را انتخاب می کنند. شریعتی در عرصه عمومی زیست، اندیشید و هنوز هم پس از گذشت سال ها در جامعه زیست می کند.در زمان حاضر پس از گذشت قریب 30 سال هنوز هم روشنفکران و نویسندگان جامعه ما از دیدگاههای شریعتی جلوتر نرفته اند و به طور قطع می توان گفت که آثار شریعتی هنوز هم بهترین منبع علمی برای نقد سنت و مدرنیته است.»

حسن یوسفی اشکوری که به تازگی از زندان آزاد شده بود با استقبال گرم جمعیت روبرو شد. اما زمان زیادی برای سخن نداشت. او که به علت خلع لباس شدن با پوشش متفاوتی بر روی صحنه رفته بود گفت که زمانی برای صحبت نمانده است و فقط به گفتگویی صمیمانه با مردم پرداخت و ابراز امیدواری کرد که روزگاری باشد که زندانی سیاسی نداشته باشیم .او با اشاره به نقدهایی که از سوی جوانان میزگرد متوجه شریعتی شده بود گفت:«روشنفکر معمار فرهنگ جامعه است و متخصص نیست. او از جسارت و گستاخی در اندیشیدن در دهه 50 سخن گفت و آن را مدیون شریعتی دانست: «به یمن او بود که ما توانستیم بدون اجازه بزرگترها و متولی در خصوص مسائل مهم جامعه بیندیشیم. یوسفی اشکوری خطاب به فرزند خود که به عنوان منتقد شریعتی سخن گفته بود با خنده ای آمیخته به نقد گفت:«امروز فرزند هم کتاب پدر نمی خواند. شریعتی یک متفکر ملی است و به هیچ کس تعلق خاصی ندارد.”

منبع: روزنامه شرق (۳۱ خرداد ۱۳۸۴)

مطالب مرتبط:

شریعتی و عرصه عمومی | مسعود پدرام (روزنامه شرق ـ ۴ تیر ۱۳۸۴)

نویسنده : اپراتور سایت تاریخ ارسال : می 23, 2017 1346 بازدید