پرونده‌ی «امتداد همیشگی شریعتی» (روزنامه شرق ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۱)
امتداد همیشگی شریعتی
منبع: روزنامه شرق
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۱
روزنامه شرق به مناسبت سالگرد شهادت شریعتی پرونده‌ای را در دو صفحه به مقالاتی پیرامون وی اختصاص داده است. در شماره ۲۹ خرداد ۱۴۰۱ مقالاتی از هادی خانیکی، مهرداد احمدی شیخانی، آرمان ذاکری، فهیمه بهرامی و حسن خلیل خلیلی به چشم می‌خورد. در ادامه‌ی مطلب می‌توانید به لینک دریافت فایل پی‌دی‌اف این پرونده دسترسی پیدا کنید.
شریعتی؛ دین و انقلاب
حسن خلیل خلیلی*
منبع: سایت اینترنتی بنیاد فرهنگی شریعتی
تاریخ: خرداد ۱۴۰۱
دکتر علی شریعتی، روشنفکری متعهد و متفکری منتقد با نگاه عمیق جامعه‌شناسانه به زمانه و آینده، به دنبال اصلاح وضع موجود و تغییر در مناسبات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران بود و در این راه، «دین» را به‌عنوان مؤثرترین «وسیله» برای دستیابی به وضع مطلوب در شرایط و زمانه خود شناخت و با فهم پیشینه محکم و ریشه‌دار دین در تاریخ و فرهنگ ایران، «مزیت نسبی» را در آن دید که از مفاهیم دینی برای انتقال پیام خویش مدد بگیرد و با توجه به ساختار جامعه ایران، بررسی پیشینه تاریخی دینداری مردم ایران (حتی قبل از ورود اسلام) و توجه به کارکرد دین در جامعه ایرانی، آن را ابزاری مناسب و کارآمد برای تقابل با گسترش کمونیسم و نیز اصلاح فرهنگی-اجتماعی جامعه ایران یافت.
نگاه شریعتی به مقوله دین، نگاه یک جامعه‌شناس تیزبین به یک وضعیت خاص و ابزارهای کارآمد و مؤثر برای اصلاح، درمان یا تغییر آن شرایط است؛ مانند یک پزشک حاذق که برای درمان یک بیمار، روش‌ها و داروهای مختلف را مطالعه و بررسی می‌کند و از بین آنان، با توجه به شرایط خاص بیمار، داروی خاصی را تجویز می‌کند؛ شریعتی نیز برای اصلاح، درمان و تغییر فرهنگی و اجتماعی در جامعه ایران، ابزارها و روش‌های مختلف را واکاوی کرد و با نگاه ژرف جامعه‌شناسی تاریخی پی برد که دین، داروی مؤثری برای اصلاح و درمان شرایط موجود و نیل به شرایط مطلوب ایران است. بر این اساس، از بین نهادهای مختلف، دین را برای دستیابی به هدف خویش مؤثرتر دید و از مفاهیم دینی برای انتقال پیام‌ها و دستیابی به اهداف اصلاحی استفاده کرد.
دین در نگاه شریعتی، یک نهاد شکل‌یافته و مجموعه‌ای منسجم از جهان‌بینی، شریعت و اخلاق است که این ظرفیت را دارد تا مناسبات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه را رقم بزند؛ اما از دیدگاه او، قبل از هر چیز، خود دین نیاز به احیا دارد. گذر از دین محافظه‌کار به سمت دین انقلابی و اصلاحگر که در پی نیل به وضع مطلوب است، پیام اصلی سخنرانی‌ها و نوشتارهای شریعتی را تشکیل می‌دهد.
چرا هنوز هم باید شریعتی را بازخواند؟ | هادی خانیکی (روزنامه شرق ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۱)
چرا هنوز هم باید شریعتی را بازخواند؟
هادی خانیکی
منبع: روزنامه شرق
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۱
1- نتوانستم درخواست دوست دیرین و مهربانم مهرداد احمدی‌شیخانی و همکاران روزنامه «شرق» را برای نوشتن مطلبی درباره سالگشت درگذشت دکتر شریعتی بی‌پاسخ بگذارم. به‌ویژه آنکه از نخستین روزهای آشنایی با او در سال 1348 تاکنون یک خط بی‌پایان وامداری اخلاقی و تعلق خاطر به او در وجودم مانده است. به گفته نیما:
نام بعضی نفرات رزق روحم شده است
وقت هر دلتنگی
سویشان دارم دست
جرئتم می‌بخشد
روشنم می‌دارد
چرا شریعتی؟ | مهرداد احمدی شیخانی (روزنامه شرق ـ ۲۹ خرداد ۱۴۰۱)
چرا شریعتی؟
مهرداد احمدی‌شیخانی
منبع: روزنامه شرق
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۴۰۱
پس از پیروزی انقلاب ۵۷، سه گروه دکتر شریعتی را که در ایام اعتراضات به معلم انقلاب و عرضه‌کننده اصلی تئوری تغییر در جامعه ایران شناخته می‌شد، مورد هجوم قرار دادند، گروه اول که صدایی پُربسامد داشت و اعضای آن در میان حاکمان جدید، جایی استوار اختیار کرده بودند، در مخالفت با نقش دکتر شریعتی در برانگیختن جامعه به سوی انقلاب یا همان «معلم انقلاب» بودن او موضع می‌گرفتند و از بُن، نقش شریعتی را در انقلاب نفی می‌کردند و تمام سعی‌شان این بود که اثبات کنند شریعتی هیچ نقشی در انقلاب ۵۷ نداشته است. بیشترین سخنان و نوشته‌ها در رد دکتر شریعتی، در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب، از سوی همین گروه منتشر می‌شد و بر بسیاری از منابر و تریبون‌ها در نفی دکتر می‌کوشیدند.
دسته دوم که در ابتدای انقلاب بسیار محدود بودند و از تغییر حکومت ناخرسند، و به عبارتی از مخالفان انقلاب و تغییر حاکمیت گذشته، بر اساس همان باور عمومی که شریعتی را معلم و تئوریسین انقلاب ۵۷ می‌دانست، او را به عنوان مسبب اصلی انقلاب مورد هجوم قرار می‌دادند و بر این عقیده بودند که اگر شریعتی نبود، انقلابی هم رخ نمی‌داد. این دسته به مرور و طی این 43 سال هر روز گسترده‌تر و صدایشان بلندتر شد و امروز تقریبا به تنها صدای منتقد و مخالف شریعتی بدل شده‌اند.
ساختن همبستگی: در ستایش رؤیای مشترک | آرمان ذاکری (خرداد ۱۴۰۱)
ساختن همبستگی: در ستایش رؤیای مشترک
آرمان ذاکری
منبع: سایت اینترنتی بنیاد فرهنگی شریعتی
تاریخ: خرداد ۱۴۰۱
۱_ تغییر، نیازمند همبستگی است و رؤیای مشترک لازمۀ همبستگی. افرادِ پراکنده و جدا از هم و فاقد وجدان جمعی به تعبیر دورکیم، قدرتِ تغییر وضع موجود را نخواهند داشت. رؤیای مشترک، خیال آنچه که نیست و ارزش آن را دارد که برای تولدش بجنگیم و تلاش کنیم، یکی از ضرورت‌های مبارزه‌ای پیگیر -هر چند نه یگانه ضرورت- برای تغییر وضع موجود است. بدون داشتنِ تصویری از آینده‌ای متفاوت از اکنون، نمی‌توان، «ما» شد و از وضع موجود فرا رفت و سرنوشتی متفاوت را طلب کرد. «ما» شدن اما نیازمند امید هم هست. امید و خیال دو همبستۀ دیالکتیکی‌اند. امید، خیال را بارور می‌کند و باروریِ خیال، انسان را امیدوار می‌سازد. در فقدانِ امید و خیال، فقط می‌توان به گذشته بازگشت و نوستالژی ساخت و حسرت خورد و از فاجعه‌ای به فاجعه‌ای دیگر پناه برد.
