خاطرات مصطفی چمران
در جوار زینب
خاطرات مصطفی چمران از مراسم اربعین شریعتی در لبنان
منبع: روزنامه کیهان
هنگامی‌که دکتر به اروپا آمد به ما خبر دادند در پاریس است و می‌خواهد ما را ببیند آقایان نیز پاسپورت تهیه می‌کردند که به خارج بروند و او را ببینند. برنامه ما این بود که دکتر شریعتی را به لبنان بیاوریم و در لبنان مرکز فکری بزرگ برای همه‌ی مسلمانان جهان بوجود بیاوریم و دانشمندان بزرگی مثل دکتر علی شریعتی و نظیر او را ما دعوت کنیم و این مرکز فکری و علمی را بعهده آنها بگذاریم اما در همین اوقات که خود را آماده مسافرت به خارج و دیدن او می‌کردیم خبر شهادتش به ما رسید ولی در میان این فشار روحی شدید یک وظیفه‌ی بزرگی بر دوش ما گذاشته شد که باید باید هرچه زودتر قبری برای او در نزدیکی زینبیه تهیه کنیم زیرا انتقال شهید دکتر شریعتی به ایران بهیچ‌وجه در آن شرایط به‌صلاح نبود به همین دلیل در همان ایام درد و غم و ناراحتی شدید، همه‌ی هم و غم خود را صرف پیدا کردن یک قبر در نزدیک زینبیه کردیم و در این راه بیش از هر کس به رهبر شیعیان لبنان امام موسی صدر مدیون هستیم به محض اینکه شهادت دکتر شریعتی را با او در میان گذاشتند، او در همان لحظه اول تقبل کرد که هر مشکلی را برای ما حل کند و هر برنامه‌ای را که ما طراحی کنیم او پیاده نماید و او نیز این چنین کرد.پس از تماس با دولت سوریه در گوشه قبرستانی که چسبیده به زینبیه است مقبره‌ای را که از پیش برای یکی از بزرگان سوری ساخته شده بود از او خریداری کرد.
و به دکتر علی شریعتی اختصاص یافت. برای اولین بار بود که دولت سوریه اجازه داد که جسد دکتر علی شریعتی وارد حرم شود و از صبح تا نزدیکی‌های ظهر در آنجا نگاه‌داشته شود و خود امام موسی صدر و عده‌ای زیادی از ایرانیان و بزرگان و رهبران سوری و لبنانی و مقاومت فلسطین حضور یافتند و بر جسد علی شریعتی نماز گزاردند و شاید از پرهیجان‌ترین و دردناک‌ترین لحظات همان انتقال جسد دکتر علی شریعتی از ضریح حضرت زینب به قبرستان بود و باز در مدخل قبرستان به فرمان امام موسی صدر جسد را به زمین گذاشتند و بزرگان فلسطینی و لبنانی و شخصیت‌های دیگر سخن گفتند و بالاخره جسد را به محل مقبره انتقال دادند و عده‌ای از بهترین و نزدیک‌ترین دوستان دکتر علی شریعتی تابوت او را حمل کردند و در داخل قبر نهادند و امام موسی صدر نمازهای مختلفه آخرین لحظات را برای او خواند و دوستانش خاک ریختند و قبر را پر کردند و در آنجا آقای دعایی دوست قدیمی ما با صدای گیرای خود قسمتی از کتاب شهادت دکتر شریعتی را قرائت کرد و بعد دکتر یزدی نیز شرح زندگی شهید دکتر علی شریعتی را بتفصیل بیان داشت و بعد من نیز مرثیه‌ای معروفی را که جنبه‌ی احساسی و عاطفی و دوستی و عارفانه داشت، برای او خواندم و بعد خانواده او، احسان پسر او … و نزدیک‌ترین کسان او جمع شدند و چند روزی در شام در حوالی زینبیه سکونت داشتیم و کار ما زیارت قبر دکتر شریعتی و تذکر خاطرات زیبا و تلخ گذشته او بود و پس از آن رهسپار بیروت شدیم. در بیروت تصمیم گرفتیم که یک مراسم پرشکوه برای چهلم دکتر علی شریعتی بوجود بیاوریم و از همه بزرگان و رهبران و شخصیت‌های انقلابی دنیا نیز دعوت کنیم تا در این جلسه‌ی پرشکوه شرکت کنند. ۱۸ سازمان انقلابی دنیا در این مراسم باشکوه شرکت کردند مثل سازمان‌های مقاومت فلسطین، سازمان انقلابی اریتره و پولیساریو و الجزایر سازمان امل و غیره … اما دولت ایران به وحشت افتاد و همه‌ی امکانات خویش را در لبنان در اختیار سفیر جاسوس ایران در لبنان بنام منصور قدر قرار داد، تا جلوی این مراسم را بگیرند و قرار بود که این جلسه باشکوه در سالن یونسکو که بزرگ‌ترین سالن دولتی لبنان است تشکیل شود و کارت‌های دعوت و بیانیه‌های تبلیغات برای این روز بزرگداشت در محل یونسکو در سراسر لبنان منتشر شد اما در آخرین روز دولت لبنان مخالفت کرد و مشاجره شدیدی بین امام موسی صدر و وزیر فرهنگ لبنان درگرفت و واضح بود که دولت ایران و منصور قدر وزیر خبیث ایران در لبنان با رشوه و زور دولت لبنان را وادار کرده است که در مقابل این مراسم کارشکنی کنند و در همان آخرین لحظات بود که مدرسه علمییه که متعلق به شیعیان است در وسط بیروت است برای این‌کار تشخیص داده شد و عده‌ای از جوان‌های امل در خیابان‌های مختلف و جلوی یونسکو ایستاده بودند و مردم را بسوی محل جدید هدایت می‌کردند و در این مراسم هزاران نفر از لبنانیان و بخصوص از رزمندگان سازمان امل از سرتاسر لبنان شرکت کرده بودند و سرتاسر دیوارهای این مدرسه و سالن‌ها و راهها و جاده‌ها از عکس شهید شریعتی، آیت‌ا… خمینی، آیت‌ا … طالقانی و شهدای بزرگوار انقلاب پر شده بود. خود من نیز چند نقش بزرگ از دکتر شریعتی کشیده بودم که در نقاط مختلف سازمان نمایان بود. در بین سخنرانان معروف این مراسم باشکوه یکی شخص یاسر عرفات رهبر مقاومت فلسطین بود که برای دکتر شریعتی بیش از پیش تکریم و احترام کرد از خانواده او (نمود) و یکی از شدیدترین و انقلابی‌ترین نطق‌های خود را ایراد کرد و در همین نطق معروف است می‌گوید امل همان فتح است و فتح همان امل است و اگر امل در جنوب لبنان دفاع از فتح نکند فتح نابود می‌شود. یکی دیگر از متفکرین بزرگ فلسطینی شفیق بود که نطقی مفصل و دفاعی باشکوه از انقلاب ایران کرد که در نوع خود بی‌نظیر بود و باز از بهترین سخنوران این مراسم باشکوه شخص امام موسی صدر بود که با سخن شورانگیز خود عده زیادی را منقلب کرد از ایرانیان صادق قطب‌زاده به نمایندگی از طرف دانشجویان و مبارزین خارج صحبت کرد یکی از رزمندگان امل از طرف شیعیان لبنان سخن گفت و بالاخره احسان پسر دکتر علی شریعتی جلسه را با سخنان دلنشین خود ختم کرد. هنگامی‌که توطئه‌گران لبنانی قادر نشدند که جلوی مراسم باشکوه را بگیرند و توطئه‌های آنها نقش برآب شد، نماینده و رهبر حزب نوکر آمریکا و همدست اسرائیل شدیدترین هجوم‌ها و تهمت‌ها را متوجه امانم موسی صدر کرد و دکتر علی شریعتی را کمونیست خواند، و امام موسی صدر را متهم کرد که برای یک کمونیست یک چنین مراسم باشکوهی بپا می‌کند و امام موسی صدر در جواب او در روزنامه‌ها اعلام کرد که این شهید بیش از ۱۵۰ کتاب اسلامی و فلسفی از خود بیادگار گذاشته است و بزرگ‌ترین افتخار متفکرین اسلامی است و چگونه کسی می‌تواند او را به کمونیست بودن متهم کند و خلاصه این نتیجه فکر علی و کوتاه یک چنین دست‌نشستگان استعمار است که دکتر شریعتی را به چنین تهمت‌هایی متهم کند. در جواب او روز بعد نوشت دکتر شریعتی نه فقط صددرصد کمونیست است بلکه صد و پنجاه درصد کمونیست است و باز تهمت‌ها و فحش‌های خود را نثار امام موسی صدر کرد و در همان روز نیروهای فالانژ در جنوب لبنان همراه با … پایگاه جوانان امل در جنوب … مخصوص در شهر طیبه به زیر … سخت خود گرفتند و محل … را با ۳۵ گلوله‌ی توپ ویران کردند و خود من روز بعد برای بازدید این منطقه به جنوب رفتم و جای ۳۵ گلوله توپ که با تانک از نقاط مختلف مرکز سازمان امل را در شهر طیبه به زیر آتش بار خویش گرفته بودند مشاهده کردم. البته رزمندگان امل به‌محض شلیک اولین گلوله توپ خانه را ترک می‌کنند و در سنگرها و در زیر بوته‌ها مخفی می‌شوند و در حالت گسترش به کسی از آنها صدمه‌ای نمی‌رسد و خانه ویران می‌شود و رزمندگان امل مجبور می‌شوند به نقطه‌ی دیگری انتقال پیدا کنند.
و بعد هنگامی‌که از جنوب بازمی‌گشتم در خدمت امام موسی صدر بودم که رئیس امل لبنان به سراغ امام موسی آمد و البته مرا نمی‌شناخت می‌گفت دولت ایران از ما خواسته که دو شخصیت را فوراً تحویل دولت ایران دهیم یکی صادق قطب‌زاده و دیگری دکتر چمران، اما موسی صدر در جواب او گفت که صادق قطب‌زاده به سوریه رفته است و بنابراین در لبنان نیست و ما معذوریم و دکتر چمران نیز در جنوب لبنان است و در میان سنگرهای رزمندگان امل در مقابله با اسرائیل قرار دارد و اگر شما می‌توانید به جنوب لبنان بروید بفرمائید که او را بگیرید زیرا در جنوب لبنان دولت لبنان و ارتش لبنان نیرویی نداشت و ندارد و بنابراین هیچ قدرتی نمی‌تواند که رزمندگان امل در جنوب لبنان را دستگیر کند و این یک تودهنی سختی بود به مسئول امل لبنان در برابر خواست منصور قدر سفیر ایران و همان‌شب امام موسی صدر صادق قطب‌زاده را در ماشین خود قرار داد و شخصاً او را به شام برد و همان‌شب او را به اروپا فرستاد که از گزند ساواک و مأمورین خطرناک صهیونیست در امان باشد و این نشان می‌داد که استعمارگران و دستگاه شاه چقدر به وحشت افتاده و چه ضربه سنگینی به آنان وارد شده و با چه نیرویی می‌خواهد جلوی انتشار افکار دکتر شریعتی را بگیرد و فوراً حدود پنجاه شصت شیخ با شخصیت‌های دیگر از ایران به لبنان گسیل شدند و در دهات مختلف لبنان در شمال و جنوب دست به فعالیت شدید زدند که دکتر شریعتی کافر بوده است و امام موسی صدر بر او نماز خوانده است و او را در زینبیه به خاک سپرده است و بنابراین او هم کافر است و تهمت‌ها و ناراحتی‌های زیادی برای شخص امام موسی بوجود آوردند و همچنین از ایران و عراق نیز نامه‌های تهدیدآمیز با لحن‌های سخت و شدید به سمت امام موسی صدر سرازیر شد که چرا برای احترام و اکرام دکتر شریعتی چنین مراسم باشکوهی بپا کرده‌اند. اما ما معتقد بودیم که دکتر شریعتی کسی است که یک حرکت بوجود آورده است و بزرگ‌ترین افتخار نسل جوان و مؤمن ما بشمار می‌رود و هرچه برای او بکنیم کم کردیم.
گزارش مراسم اربعین شریعتی در لبنان
![[facebook]](http://drshariati.org/btn_fb_55px.gif)
