5
پدر، ما متهميم
گفتوگو با احسان شریعتی
مصاحبه کننده : مرجان توحیدی، علی شاملو
منبع: روزنامه شرق
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۳۹۵
احسان در را باز می کند و وارد دفتر جدید بنیاد می شویم. سوسن هم در آستانه در ایستاده است. خوشامد می گوید و به طرف میز شیشه ای وسط سالن حرکت می کند تا گرد و خاک آن را با تکه پارچه ای که در دست دارد، بروبد. بوی رنگ تازه به مشام می رسد. صندلی ها هنوز کامل نشده اند. سوسن شریعتی با خنده رو به ما می گوید. اگر می دانستم از ساختمان قبلی می آیید، می گفتم دو، سه تا صندلی هم با خودتان بیاورید! احسان و سوسن دونفری به همراه یکی از دوستانشان که تازه به ما پیوسته بود، مشغول مرتب کردن ساختمان جدید بنیاد شریعتی بودند؛ دفتری که به خیابان انقلاب منتقل شده است. قرار مصاحبه را با احسان شریعتی هماهنگ کرده بودیم تا این بار به جای پرداختن به مباحث کلیشه ای درباره شریعتی، تعمقی در زندگی خصوصی پدروفرزندی آنها کرده باشیم و کمی از زندگی خصوصی شریعتی صحبت کنیم. احسان شریعتی شوخ طبع و خنده رو است و ناخودآگاه یادآور علی شریعتی است که پوران خانم آن را در طرحی از یک زندگی تصویر کرده است. شوخ طبع و متواضع و آماده ساعت ها بحث کردن بدون خستگی. از کلاس های دانشکده تا اتاق های منزل پدری. به گفته احسان وقتی وارد اتاق می شدیم، ستون های دود بود که به هوا بلند شده بود و صدای مباحثه به گوش می رسید! قبل از شروع ضبط درباره زوایای مختلف مصاحبه ای که در ذهن داشتیم، صحبت کردیم و خیلی صحبت کردیم و در نهایت هم به نتیجه ای نرسیدیم! به بحث انتقادهای وارد به شریعتی که رسیدیم؛ خاطره جالبی را تعریف کرد. می گفت که در مترو بودم. زن و مرد جوانی هم ایستاده بودند. به ایستگاه شریعتی که رسیدیم، زن رو به مرد کرد و گفت این همان شریعتی معروف است و مرد با لحنی آمیخته به طنز گفت: بله. همان که هرچه مشکل داریم به خاطر اوست! به اینجا که رسیدیم، ضبط را آغاز کردیم. سؤال می کردیم و گاهی از میانه یک پاسخ باب جدیدی برای گفت وگو آغاز می شد و دراین میان، گاه دکتر سوسن هم درحالی که قلموی رنگی ای به دست داشت، سری به ما می زد و با خنده می گفت، از این مصاحبه، مصاحبه در نمی آید! بعد، با لحنی که شوخی و جدی آن را نمی شد حدس زد، ادامه می دهد، مشکل جای دیگری است، انتقادش را ما می شنویم. نتیجه تقریبا سه ساعت حضور ما در دفتر جدید بنیاد، مصاحبه ای است که احسان شریعتی سعی کرده تا انتقادات اخیر به پدرش را پاسخ دهد و به نسل جوان توصیه کند تا کویریات را بخوانند.
(بیشتر…)
ميراث «دكتر»
۳۹ سال بعد از شريعتی
همراه گفت و گوهايی با سوسن شريعتی، هادي خانيكی، احمد نقيب زاده
منبع: روزنامه اعتماد
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۳۹۵
عظيم محمودآبادي | با گذشت چهار دهه از مرگ شريعتي و فراز و فرود اشخاص و نحله هاي گوناگوني كه در اين مدت بخشي از جريان روشنفكري ايران را نمايندگي مي كنند اين سوال پرسيدني است كه ميراث او براي امروز ما چيست؟ نويسنده اي كه در دوران حيات فكري اش و حتي پس از مرگ زودهنگامش از جانب موافقان و مخالفان «دكتر» خوانده مي شد، امروز در كجاي مناسبات سياسي و اجتماعي جامعه ما ايستاده است؟
(بیشتر…)
شیما مفیدی راد | یکی از حوادث فراوان خرداد، سالروز درگذشت دکتر شریعتی است که در جستجوگری به مقام استادی رسیده بود. شریعتی با همه موافقان و مخالفانش و تندی هایی که گاه به او و اندیشه هایش می شود، هنوز که هنوز است بعد از گذشت نزدیک به چهل سال از درگذشتش، جذابیت های خود را جز هم نسلانش و نسل انقلاب، حداقل برای بسیاری از دهه شصتی های ایران حفظ کرده است. هنوز در میان زنان امروز هستند کسانی که بخواهند بدانند شریعتی که رو به روی نام یکی از دانشجویان دخترش می نویسد،:« بسیار درخشان، اگر قربانی زن بودنش نشود…» و در صراحت، زبانی جسور دارد، چه تصویری از زن داشته است و آن تصویر امروز به چه کار زنان می آید؟
(بیشتر…)
شریعتی و پرسش بنیادین ما
بیژن عبدالکریمی
منبع: سایت زیتون
تاریخ: ۲۸خرداد ۱۳۹۵
…آن چیزی که شریعتی را شریعتی می کند و او را از دیگران متمایز می سازد این است که وی کوشید دیالوگ و رابطه ای دیالکتیکی میان عقلانیت سنتی و عقلانیت مدرن ایجاد کند بی آنکه یکی از آن دو را بر دیگری چیره سازد. این در حالی است که سنت گرایان (در معنای عام کلمه) در پی آن هستند که عالم مدرن را به عالم سنت بکشانند؛ یعنی می خواهند عالم مدرن را بر اساس چارچوب های مفهومی عالم سنت بفهمند، لذا نمی توانند به سرشت و حقیقت عالم مدرن و زیست جهان کنونی ما پی ببرند. از سوی دیگر خیل انبوه روشنفکران ما نیز می کوشند ارزشها و جهان بینی نهفته در سنت را انکار کنند و با تأثیرپذیری از جهان بینی و ارزشهای عصر روشنگری موضعی ضد سنت دارند یا حداکثر، همچون روشنفکران به اصطلاح دینی، می کوشند به نحوی سنت را مدرن کنند و صورت مدرن را به ماده سنت تاریخی تحمیل نمایند. در این روش نیز سنت از روح خودش تهی می شود. در صورتی که شریعتی نه می خواهد مدرنیته را به عالم سنت، و نه سنت را به عالم مدرن تقلیل دهد و همین امر نیز باعث شده است که وی هم از جانب سنت گرایان و هم از طرف نوگرایان مورد هجمه و انتقاد شدید قرار گیرد و لذا نه مدرنیست ها و نه سنتی ها هیچ یک او را از آن خود و گروه اجتماعی خویش تلقی نکنند.
(بیشتر…)
شريعتی مشوق زنان برای مقابله با جبر است
گفتوگوي «مردمسالاري» با احسان شريعتي پيرامون مقام زن در نگاه دکتر علي شريعتي
منبع: روزنامه مردمسالاری
تاریخ: ۲۹ خرداد ۱۳۹۵
خداداد خادم | قرائتهاي مختلفي از شريعتي در مدت چهار دهه که از شهادتش ميگذرد شده است. خوانشهايي که بعضاً ضدونقيض هم هستند. ازآنجاييکه دامنه مطالعاتي دکتر شريعتي بسيار گسترده است طبعا اين خوانشها هم گستردهاند. دکتر شريعتي آثار خود را در سه مقوله اسلاميات، کويريات و اجتماعيات مقولهبندي ميکند، اما بايد توجه داشت که تمام آثار شريعتي بر سه محور عرفان، برابري و آزادي و در راستاي تحقق آنها است. بر همين اساس هم سخنرانيها و کارهايش را پايهريزي کرده است. اما عليرغم همه اينها خوانشهايي که از شريعتي شده بعضاً بسيار متفاوت است. در ابتداي انقلاب تندرويهايي مانند گروه فرقان را شاهديم که خود را به شريعتي نسبت ميدهند. يا گروههاي ميانهرو و اساساً مخالفان تندرويي را شاهديم که قرائتي مسالمت آميز از شريعتي را حکايت ميکنند. در اين ميان يکي از مباحثي که دکتر شريعتي به آن پرداخته و گاها ميبينيم که خوانشهاي متفاوتي از آن شده است بحثهاي شريعتي درباره زن است. برخيها معتقدند که نگاه شريعتي به زن يک نگاه مردسالار است. برخي ديگر مانند دکتر احسان شريعتي معتقد است که نگاه شريعتي به زن نگاهي برگرفته و متأثر از قرآن است و هيچگونه تفاوتي بين زن و مرد قائل نيست و قرائتهايي که امروزه از شريعتي ميشود زائيده عدم شناخت افراد و گروهها از شريعتي است. در اين راستا با احسان شريعتي به گفتوگو پرداختهايم.
(بیشتر…)